Vanaf deze week publiceert ArchiNed ism Archiprix om de week een afstudeerproject dat genomineerd is voor de Archiprix 2012. De volgorde waarin de projecten worden getoond is geheel willekeurig en zegt niets over de mogelijke kansen op een prijs of eervolle vermelding. Het eerste project in deze nieuwe serie is het afstudeerontwerp van Froukje van de Klundert. Zij ontwierp een brede school voor de Rotterdamse Tarwewijk waar de grenzen tussen openbaar en privé, de straat en de school vervagen.
Onderwijsexperimenten vinden vooral plaats in blanke middenklasse of betere migranten wijken. Probleemwijken als Tarwewijk, waar zowel een middelbare school als andere jongerenvoorzieningen missen, blijven daarentegen een blinde vlek op de onderwijskaart van Rotterdam. In dergelijke wijken speelt de jeugdcultuur zich af op straat, terwijl het onderwijs besloten ligt in de school. Conventionele schoolgebouwen keren zich af van de straat en richten zich vooral op de schoolgemeenschap binnenin. Een brede school vermindert de grenzen tussen de maatschappij, het onderwijs en de stad doordat ze een gevarieerd programma huisvest. Als daarbij het schoolgebouw als institutie wordt opengebroken kan de gehele wijk en haar bewoners daar baat bij hebben. The Egde Effect verwelkomt de maatschappij als een educatieve omgeving in een brede school voor het voortgezet onderwijs met een programma dat gericht is op de straatjongeren.
The edge effect is the balance between order and chaos, where life has enough stability to sustain itself and enough creativity to deserve the name of life. […] The edge of chaos is the constantly shifting battle between stagnation and anarchy, the one place where a complex system can be spontaneous, adaptive, and alive.'
Mitchell Waldrop, Complexity: The emerging science at the edge of order and chaos, London 1992
Programmatische en architectonische complexiteit wordt gebruikt om het stedelijke- en het schoolleven met elkaar te vermengen: school op straat en straat in de school. Complexiteit in architectuur kan worden uitgelegd in drie typen. Versimpeling, waar de architectuur een rustpunt vormt. Complexiseren, waar juist chaos de overhand krijgt. Het derde type is natuurlijke complexiteit, waarbij de maatschappelijke complexiteit niet meer of minder wordt, maar architectuur zich kritisch verhoudt tot dit speelveld. Dit laatste type vormt de basis voor het ontwerp en is ruimtelijk vertaald in een lineair gebouw, de strip, dat dwars door Tarwewijk heen snijdt.
Deze strip creëert ruimtelijke condities waarbinnen het edge effect plaats kan vinden. Architectuur is geen gesloten entiteit maar een diffuus membraan waar het onderwijsprogramma in verschillende vormen langs en doorheen stroomt en tegelijkertijd de conventies en regels van de maatschappij zichtbaar worden gemaakt. Ter plaatse van de kruispunten met bestaande straten vermengt de school zich met de wijk. Huizen worden opgenomen in de strip waarmee de grenzen tussen publiek en privaat verder vervagen. Het ouderwetse klaslokaal volstaat niet meer, in plaats daarvan ligt de gymzaal deels op straat, is een skatebaan als lesruimte in het gebouw opgenomen en is het auditorium tevens park, tribune en theater. De lunchroom heeft tuinen voor voedselproductie en wijkdiners, en alle sportvoorzieningen zijn toegankelijk voor de buurt.
Aangezien de school grotendeels openbaar toegankelijk is,stimuleert de ambigue ruimte tot spontaan gebruik. De school en haar omgeving worden onderwerp van verschillende territoria. Een zone (de straat of een ruimte) wordt tijdelijk ingenomen om later weer teruggegeven te worden. Het startpunt is een open gebouw met weinig beveiliging dat door middel van vallen en opstaan het eigen systeem moet genereren. The Edge Effect biedt ruimte voor nieuwe manieren van leren en lesgeven en plaatst de school in het middelpunt van het stedelijk leven en de samenleving.
naam
Froukje van de Klundert
e-mail
opleiding / studierichting
Academie van Bouwkunde Rotterdam / architectuur
mentoren
Matthijs Bouw, Ludo Grooteman, Dennis Kaspori, Jeroen Visschers, Chris van Langen
wanneer begonnen met afstuderen
februari 2010
wanneer klaar
mei 2011
favoriete ontwerper
Diller Scofidio + Renfro
favoriete project
Blur Building van Diller Scofidio + Renfro. Geen gevels, eerder blootstelling dan beschutting en toch architectuur.
wat doe je nu
Ik ben architect bij One Architecture in Amsterdam.