Feature

Autarkisch proefkonijn

Heb je dat rode ding gezien?
Welk rood ding?
Naast het NAI, het is een installatie van Hans Kalliwoda getiteld The World in a Shell.
Wat?!

De beeldend kunstenaar Hans Kalliwoda heeft bijna tien jaar lang, onder meer met studenten van de TU Delft, gewerkt aan The World in a Shell, een container die omhuld wordt door een schelpvormige tent. Het is een hightech, autarkische installatie. De schelp kan bijvoorbeeld stroom opwekken door middel van zonne- en windenergie, en regenwater en condensvocht recyclen tot drinkwater. Daarnaast is het object multifunctioneel: je kunt het ombouwen tot bioscoop, laboratorium of tentoonstellingsruimte.

Wat gaat hij ermee doen?
Als een moderne nomade wil Kalliwoda de komende vijf jaar lang met de schelp rondtrekken langs elf locaties die op de Werelderfgoedlijst staan. Van Groenland tot Australië, geen continent laat hij ongemoeid. Gelukkig is het nomadische bestaan voor Kalliwoda geen probleem, de afgelopen 25 jaar heeft hij al geen vaste verblijfsplek meer. Hij zal dus permanent in zijn installatie wonen en werken. Op die manier wil hij onder meer het concept van ‘thuis’ en ‘huis’ bevragen.

Gaat hij zich terugtrekken in zijn schelp?
Welnee, hij doet juist het tegenovergestelde: Zijn installatie is letterlijk een ‘open huis’, iedereen is welkom voor een kopje thee. Met de lokale bevolking – zoals Bosjesmannen, Mongolen, Inuït, Papoea’s en Aboriginals – gaat hij projecten uitvoeren. Waar die projecten uit bestaan, hangt af van de lokale omstandigheden. Je moet niet vergeten dat de volkeren die hij bezoekt in hun voorbestaan worden bedreigd. Tegelijkertijd is het onzinnig om te wensen dat deze volkeren net zo blijven leven als hun grootvaders vijftig jaar terug deden. In zijn bioscoop wil Kalliwoda dan ook antropologische archieffilms vertonen aan de locale bevolking en met hen registeren hoe ze nu leven. De resultaten van deze projecten neemt hij mee naar zijn volgende bestemming. Op deze manier laat hij interculturele contacten ontstaan. Dit zal meestal geen letterlijk contact zijn; kennis nemen van elkaars gewoonten en gebruiken is ook een vorm van contact maken. Kruisbestuiving is het toverwoord voor Kalliwoda. Hij beschouwt zichzelf als een soort ‘bij’ die van bloem naar bloem trekt om mensen met verschillende achtergronden met elkaar in contact te brengen. Het proces van kruisbestuiving heeft hij al ingezet op de TU Delft waar hij docenten en studenten van de verschillende faculteiten betrok in zijn project. Hij kon er slecht tegen dat iedereen op zijn eigen facultaire eilandje verbleef en heeft bewust strijd geleverd om deze patronen te doorbreken.

Wat vonden ze van zijn werkwijze op de TU Delft?
Tijdens een symposium in V2 over de relatie tussen kunst en duurzame technologie vertelde Han Brezet, hoogleraar duurzame productontwikkeling aan de TU Delft, dat Kalliwoda’s aanwezigheid grote impact heeft gehad. Zijn vermogen om duurzaamheid via sociale interventies tot stand te brengen ziet hij als voorbeeldstellend. Brezet ziet hem als een vrijdenker en pionier voor de universiteit. Kalliwoda’s out-of-the-box denkwijze heeft bijgedragen aan de kruisbestuivingen die de TU Delft met andere bedrijfstakken is aangegaan. De sustainable dance floor die de universiteit voor een Rotterdamse discotheek ontwikkelde is hier een goed voorbeeld van. Daarnaast heeft Kalliwoda volgens Brezet laten zien dat je ook gewoon plezier kunt beleven terwijl je duurzaam bezig bent.

Is dat wat Kalliwoda vijf jaar lang gaat doen, plezier maken?
Nee, het wordt ook afzien. Kalliwoda is zijn eigen proefkonijn. Zijn project is daarnaast een case-study voor de ontwikkeling van zelfvoorzienende units. De kunstenaar zal tijdens zijn reis moeten overleven in extreme weeromstandigheden. Daarnaast zal hij bij elk energieverbruik moeten nadenken over zijn keuzes: ga ik douchen of ga ik koken?

En het verplaatsen van de container, hoe doet hij dat?
Om de schelp van A naar B te brengen wordt de container eerst op een truck en daarna op een schip geladen.

Maar dat is toch helemaal niet duurzaam?
Ja, dat is waar. Toch is The World in a Shell meer zelfvoorzienend dan het materiaal dat militairen en hulpverleners invliegen om slachtoffers van natuurrampen te helpen.Tijdens zijn reis zal Kalliwoda ook onderzoek doen naar duurzaamheid. De resultaten van dat onderzoek kunnen bijdragen aan de inzet van duurzame hulpmiddelen bij rampen als overstromingen en aardbevingen.

Kan ik zomaar bij Kalliwoda op bezoek gaan?
Jazeker, wanneer je zin hebt loop je binnen in de rode schelp. Hij zal je met open armen ontvangen.
Wil je hem na 18 april nog in levende lijve ontmoeten, dan zul je waarschijnlijk moeten afreizen naar Botswana. Via internet kun je hem natuurlijk ook altijd volgen.