Feature

De rollen omgedraaid

Je kunt als architect natuurlijk blijven zeuren over de rompslomp van Europees Aanbesteden, of je kunt er wat aan doen. Het architectenbureau pvanb architecten uit Groningen koos voor het laatste en draaide de rollen om. Met deels ludieke, deels serieuze bedoelingen schreef het bureau zelf een prijsvraag uit, maar dan voor opdrachtgevers. Die kunnen nu – mits ze zich door het formulierenoerwoud weten te worstelen – met ‘de best geformuleerde opdracht’ een gratis schetsontwerp winnen.

cartoon: Marten Westerveen

'Deze prijsvraag draait de rollen om', stellen Paul van Bussel en Emiel Noordhuis van pvanb architecten in een persbericht. 'Het is interessant om te zien wat het oplevert als grote opdrachtgevers, zoals overheden, zelf volgens de Europese regels aan de slag gaan'.
Om die ervaring zo levensecht mogelijk te maken is het wedstrijdprogramma  ‘De Nieuwe Opgave’  geschreven en ‘opgesteld volgens het modelwedstrijdprogramma voor een prijsvraag, zoals beschreven in Kompas en genoemd in het Convenant wedstrijden op het gebied van architectuur, stedenbouw en landschapsarchitectuur.’ Alles inclusief een opdrachtomschrijving, randvoorwaarden, doelstellingen, eisen aan deelnemers, eisen aan de inzendingen, jurering en beoordelingscriteria, beoordelingsprocedure rechten en geschillen. Tot en met de hilarische slotparagraaf 2.18 Slot: ‘Voor deze prijsvraag gelden de voorwaarden zoals vermeld in dit prijsvraagprogramma.”
Het doorlezen van het programma moet voor gefrustreerde architecten die al te vaak zijn vastgelopen in de woordenbrij een feest van herkenning zijn. Er is zo te lezen vrijelijk geciteerd uit ‘echte aanbestedingsteksten’. ‘Het motto die te zijn opgebouwd uit Latijnse lettervormen ofwel Arabische dan wel Romeinse cijfers’ tot en met de traditionele slag om de arm ‘Het daadwerkelijk uitvoeren van de opdrachten ligt uiteraard buiten de invloed van de uitschrijver.’ En dan te bedenken dat er niet eens eisen ten aanzien van liquiditeit en/of bankgaranties worden gevraagd, noch een verklaring van goed gedrag. Wel wordt van overheidsambtenaren een ‘bewijs van toestemming van de Algemeen Directeur van de betreffende dienst;’gevraagd. Terecht natuurlijk.

De prijsvraag is meer dan alleen een ludieke actie. 'Het is essentieel voor zowel opdrachtgevers als architecten om in dialoog te blijven. Het afvinken van een lijstje criteria staat hier haaks op. Daar willen we met de prijsvraag de aandacht op vestigen.’
De doelstelling achter de opdracht is meerledig: ‘Formuleer op basis van een bestaand gebouw of gebouwencomplex in Nederland een opgave voor herbestemming en transformatie, en stel hiervoor een programma van eisen op.’
‘- Het stimuleren van bewustwording onder opdrachtgevers over het zorgvuldig formuleren van ontwerpopgaven, alsmede aanvullende voorwaarden en condities, bijvoorbeeld verhouding tussen ambitie en budget;
– het stimuleren van ideevorming onder opdrachtgevers;
– het bevorderen van innovatie en creativiteit in de opdrachtverlening;
– het vergroten van kennis over het formuleren van ontwerpopgaven, alsmede het verwerven van inzicht in de te eisen werkzaamheden van architecten;
– het creëren van maatschappelijk relevante ontwerpopgaven voor herbestemming en transformatie.’
Met de opgave zelf wordt dus ook de vandaag de dag hoogst relevante opgave voor herbestemming aan de orde gesteld.

Deelname is gericht op de professionele opdrachtgever (ontwikkelaar, corporatie, overheid, bouwbedrijf), maar iedereen die een goede opdracht weet te formuleren en een locatie weet in te brengen mag meedoen. Er is een professionele jury  met onder meer de Bouwmeester van Vlaanderen Bob van Reeth en de directeur van de BNA Fred Schoorl.
Architectenbureau pvanb architecten looft ontwerpwerkzaamheden ter waarde van 21.000 Euro uit voor maximaal 3 prijswinnaars.
Inschrijven kan tot 29 juli 2011, uiterste inleverdatum van de opdrachten is 30 september 2011.
Op 2 november 2011 worden de prijzen uitgereikt, een en ander omlijst met een debat over opdrachtformulering en aanbesteding.