De transformatie van het rivierlandschap in Wenen is de concrete uitwerking van een fundamenteel onderzoek naar Europese rivierfronten. Het afstudeerproject van David Klinkhamer verkent de potentie van verwaarloosde stedelijke riviergebieden en biedt een nieuwe visie voor de rivier met als doel de relatie tussen land, stad en haar gebruiker te herstellen.
Door het her-weven van stedenbouw, mobiliteit, architectuur en landschap in het stedelijk weefsel van Wenen transformeert het rivierlandschap in een actief en productief gebruikte publieke ruimte die de stad en haar rivier verbindt.
Ten tijde van een groeiende industrialisatie en bloeiende maritieme handel kende Wenen, net als veel andere riviersteden, een periode waar het een intieme en complexe relatie met de rivier had, in dit geval de Donau. Het hedendaagse rivierfront weerspiegeld een geheel andere situatie en is een omstreden zone in de stad geworden. Het vormt een barrière tussen de rivier en de stad. De rivier heeft zijn primaire functie verloren en heeft een radicale herstructurering nodig van zijn betekenis, gebruik en gebruiker die moet leiden tot de wedergeboorte van de rivier.
Dit ontwerpproject presenteert een nieuwe visie voor de rivier waarvan de kerngedachte is gebaseerd op het primaire feit dat de rivier geen statische entiteit is maar een dynamisch proces. Er is een veerkrachtig rivierlandschap ontworpen dat in staat is zijn gebruik en verschijningsvorm aan te passen aan de dynamiek van de rivier. De rivier wordt als een kans gezien om nieuwe visuele en fysieke relaties aan te gaan en zo de interactie en het bewustzijn van de relatie tussen stad en rivier te verhogen.
De focus ligt daarbij niet alleen op het direct aangrenzende riviergebied maar er wordt op zoek gegaan naar dieper gelegen potentiële verbindingsplaatsen in de stad. De rivier groeit op deze manier uit tot een netwerk van onderling verbonden gebieden en wordt daarbij een herstructureringsmiddel op de schaal van de complete stad.
Als testlocatie voor de implementatie van de nieuwe visie is de Franz Josefs Kai gekozen, juist daar waar de oude stad en de Donau elkaar raken. Stedenbouw, mobiliteit, architectuur en landschap zijn her-weven in het stedelijk weefsel van Wenen. Het resultaat is een herschikking van de structurerende elementen van de stad met een belangrijke nieuwe positie voor de rivier. In plaats van het negeren van haar aanwezigheid verzekert het nieuwe ontwerp een sterk verbonden rivier door relaties aan te gaan met de stad. De meest waardevolle relatie die het masterplan probeert te creëren is een relatie tussen de Wiener Ringstraße en de Franz Josefs Kai, de zwakste schakel in de ring. Door de dominante aanwezigheid van infrastructuur biedt het riviergebied hier nog steeds weinig kwaliteit als publieke ruimte.
Om het water en de stadsbewoner meer ruimte te geven en om een waardevolle opvolging te creëren op de beleving van de Ringstraße, kiest het nieuwe masterplan ervoor om infrastructuur te scheiden op basis van de individuele snelheden van de gebruikers en daarbij de karakteristieken van het rivierlandschap te gebruiken. Een nieuw publiek gebouw van bijna twee kilometer aan de Franz Josefs Kai scheidt snel van langzaam en opereert als een mediator tussen stad en rivier. In een serie thematische interventies wordt een interactieve en contemplatieve relatie aangegaan met de gebruiker en de aangrenzende stad. Door het combineren van grote gebaren en momenten van intimiteit opereert het gebouw binnen twee werelden. Een snelle, abstracte wereld op de schaal van de stad, gevormd door een rigide monumentale structuur die niet alleen primaire connecties aangaat met de omliggende stad, maar tevens het rivierlandschap kadert.
Een tweede, rijker gedetailleerde wereld, ontworpen in de schaal van de individuele gebruiker faciliteert intieme connecties langs de rivier, waardoor de relatie met het water wordt verveelvoudigd. Door een format te creëren waarbinnen gebouw en gebruiker zichzelf kunnen manifesteren biedt dit voorstel niet een eenduidig ontworpen en gematerialiseerd antwoord, maar faciliteert het mogelijkheden voor verschillende toekomstige ontwikkelingen.
Het is gebruikelijk dat stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten en civiele ingenieurs afzonderlijk opereren in de herontwikkeling van riviergebieden. Dit project streeft naar een integrale oplossing met als resultaat een authentieke en architectonische behandeling van het civiele kunstwerk. Dit project realiseert grootschalige infrastructuur zodat tegelijkertijd het optimaal functioneren van de infrastructuur wordt gewaarborgd en een directe toegevoegde waarde voor de stad en haar bewoners ontstaat. Er ontstaat een situatie van reciprociteit.
naam
David Klinkhamer
email
website
opleiding / studierichting
Technische Universiteit Delft / Faculteit Bouwkunde
mentoren
Robert Nottrot, Willem Hermans, Jan van de Voort
wanneer begonnen met afstuderen
September 2011
wanneer klaar
November 2012
favoriete ontwerper
Op het moment ben ik gefascineerd door Pezo von Ellrichshausen
favoriete project
Fosc House, San Pedro (Chili) – Pezo von Ellrichshausen
wat doe je nu
Ik werk als architect bij Marc Koehler architects