Onder het motto: ‘Tower of Babel, introducing the confusion of language into architecture’ hield Wolf D. Prix dinsdag 21 januari een lezing in het Berlage instituut in Amsterdam. Prix werkt sinds 1968 samen met Helmut Swiczinsky als het Weense architectenbureau Coop Himmelb(l)au.
De 'l' van Himmelblau staat sinds enige jaren tussen haakjes omdat het bureau na een lange periode van manifesten, installaties, events en 'papieren' architectuur, de laatste tijd op verschillende plaatsen daadwerkelijk gebouwd heeft of aan het bouwen is.
Coop Himmelb(l)au is zonder meer een van de meest vitalistische ontwerpteams van deze tijd. Bijna dertig jaar werken Prix en Swiczinsky al aan hun expressieve oeuvre. Naast de introductie van verwarring in de architectuur refereert de Toren van Babel tevens aan het project dat nooit afgemaakt zal worden. Prix doelt hierbij evenzeer op de ontwerpen op zich als op het oeuvre als geheel. Het werk van Coop Himmelb(l)au staat geheel in het teken van verwarring, toeval, anti-logica, onderbewustzijn, bewust gemaakte 'fouten', instabiliteit, etcetera. De instabiele, vloeibare vormen van de wolken dienen als ontwerpmetafoor. Erg modieus op dit moment, maar Coop Himmelb(l)au heeft nooit anders gewerkt en kan zelfs gezien worden als een van de voorlopers van de fluïde architectuur.
Voor wie enigszins op de hoogte was van het werk van Coop Himmelb(l)au bood Prix' lezing weinig nieuws. Voorzien van korte statements en toelichtingen wandelde Prix rustig door Himmelb(l)aus werk. Van de pneuconstructies en installaties uit de jaren zestig, langs de 'onderbewuste' ontwerpen van de jaren zeventig en tachtig, naar de recente gebouwde en in aanbouw zijn de projecten. Een interessant nieuw thema in het werk is de aandacht voor de (dubbele) huid. Door het uiteen trekken van de gevel in een of meerdere lagen, ontstaan vrije zones waarin het onverwachte een plaats kan krijgen. Prix gaf hiervan een aantal voorbeelden. Een tot monument verklaarde, enorme gastank wordt geschikt gemaakt voor sociale woningbouw doordat de bestaande huid wordt 'ingesponnen' door een stelsel van lijnen en vlakken die de tweede huid vormen. Op dit moment is in Wenen een voor Himmelb(l)au's begrippen opmerkelijk rustig vormgegeven woontoren in aanbouw. Ook hier wordt gebruik gemaakt van het dubbele huidprincipe, waarbij schuine glasvlakken serre-achtige overgangsgebieden tussen de binnen- en buitenruimte vormen.
Ooit verklaarde Himmelblau dat 'Architektur muss brennen'. In het Berlage Instituut brandde niet veel meer dan Prix' sigaar ('Nice country Holland, where you can still smoke a Havanna sigar'). De overgang van papieren naar gebouwde architectuur lijkt Himmelb(l)au in kalmer vaarwater te hebben gebracht. Hopelijk smeult er nog voldoende vuur om zo nu en dan nog eens ouderwets te vlammen.