Feature

Egotectuur

Wanneer de hitte u te veel wordt en u even geen zin heeft in zand tussen uw boterham, ga dan naar het Museum Boijmans Van Beuningen waar nog tot 7 september de inspirerende tentoonstelling Egotectuur van gastcurator Ole Bouman te zien is.

Egotectuur vertelt het verhaal over de ontwikkeling van het menselijk zelfbeeld en de beleving van de architectonische ruimte. Het toont de psychologie van de ruimte van de afgelopen vijf eeuwen in de Westerse wereld.

Met behulp van onder andere schilderijen, foto's, video's, installaties, meubels en tekeningen (onder andere van Hans Vredesman de Vries) wordt het verhaal Egotectuur verduidelijkt. Wat de tentoonstelling zo prettig maakt, afgezien van de mooie kunstwerken die er te zien zijn, is dat het verhaal dat Bouman vertelt nog voldoende ruimte openlaat voor eigen interpretaties en inspireert tot het leggen van verbanden.

Bouman onderscheidt vier perioden. De eerste betreft de humanistische periode die loopt vanaf de zestiende eeuw tot de achttiende eeuw. In deze tijd is een ontwikkeling waar te nemen die gekenmerkt wordt door een groeiend vertrouwen in de mens als maat van de schepping. Een periode waarin men steeds meer greep probeert te krijgen op gebeurtenissen. Het is juist in deze tijd dat het centraal perspectief wordt uitgevonden en men pogingen onderneemt tot wetenschappelijke plaatsbepaling met behulp van coƶrdinaten.

De tweede periode, de Verlichting, bestrijkt de achttiende en negentiende eeuw. Het besef dat het de mens zelf is, die de wereld naar zijn hand zet, zaait ook veel verwarring en angst. De maakbaarheid kan immers ook negatief uitpakken.

In de derde zaal wordt de verwarring getoond waarin de mens verkeert nadat men heeft vastgesteld dat het ego niet de soevereine heerser is waar men het in de Verlichting voor gehouden had, en de wereld niet langer meer het objectieve werkterrein is van de wil. De architectuur in deze Modernistische periode (twintigste eeuw) vormt een compensatie voor deze verwarring door haar nadrukkelijke transparantie.

De periode die nu aanbreekt kenmerkt zich door transcendentie; de historische band tussen ruimte en ego lijkt verbroken, ze hebben elkaar niet langer meer nodig aldus Bouman. Dit komt volgens hem doordat in het digitale tijdperk door virtualisering, individu en ruimte de materiƫle orde van het lichaam en het gebouw ontstijgen.

Of deze ontwikkeling zich werkelijk zal doorzetten en wat dan de consequenties zullen zijn van een dergelijke ontwikkeling, is ter bepaling van de toeschouwer.