Recensie

Atelier van Lieshout, alleen voor echte mannen

Joep van Lieshout (1963) krijgt op 21 november de Anjerfonds-Chabotprijs uitgereikt. Hij ontvangt deze prijs omdat zijn werk objecten omvat die kunst zijn of lijken, aldus de Rotterdamse jury. Kunst of geen kunst, architectuur of geen architectuur? In Museum Boijmans Van Beuningen is nog tot en met 16 november de grote Joep van Lieshout overzichtstentoonstelling te bezoeken. Een recensie.

Van Lieshouts productie kent een tweedeling: in opdracht uitgevoerde verbouwingen en interieurs, en 'vrij werk'. Voorbeelden van de eerste categorie zijn de voorgevel van Galerie Fons Welters in Amsterdam en de verbouwing van de bovenverdieping van de Alliance Française (Rotterdam). Voor het door Rem Koolhaas ontworpen Convention Centre in Lille maakte Van Lieshout de bars en de sanitaire ruimten. Gemeenschappelijk kenmerk van al deze projecten is het gebruik van polyester.

Het 'vrije werk' dat in Museum Boijmans Van Beuningen te zien is en de begeleidende catalogus tonen vooral Van Lieshouts preoccupatie met macht. Deze preoccupatie is al terug te vinden in zijn vroegste werk, de Middeleeuws aandoende gebruiksvoorwerpen, maar ook in het latere werk; de bio-pikken en de mobile homes, die uitgebreid kunnen worden met 'slave-units'. In de tentoonstellingscatalogus wordt iedere nieuwe ontwikkeling in Van Lieshouts werk ingeleid met een citaat uit Il Principe van Niccolò Machiavelli; het enige boek dat hij ooit heeft uitgelezen, aldus het voorwoord in de catalogus. Zo staat naast een personeelsadvertentie een citaat van Machiavelli getiteld 'How a prince should organize his militia'. Door alle expliciete verwijzingen blijft het werk één-dimensionaal en is er geen ruimte voor eigen interpretatie.

Van Lieshout idealiseert met zijn werk een maatschappij die niet meer, althans in de Westerse wereld, bestaat. In zijn laatste werken dringt deze gedachte zich steeds sterker op. De Autocrat (de caravan waarbij met de inrichting rekening is gehouden met het feit dat men groot wild zou moeten kunnen slachten wanneer men één met de natuur is), het Meervrouwenbed en de Slachterij (hoe u varken zelf te slachten en alle delen van het dier eetbaar te maken) zijn uitrustingen voor een wereld waar mannen nog echte mannen zijn en geen watjes die zaterdagochtend met de kinderen in de rij bij de AH staan voor een onsje ham.