Vandaag wordt in Berlijn het ontwerp van Rem Koolhaas (OMA) voor het nieuwe Nederlandse ambassadegebouw in Duitsland gepresenteerd. De ambassade is gelegen aan de oever van de Spree op een weinig spectaculaire plek. Koolhaas maakte van de nood een deugd en leefde zich uit in een lucide ontwerp, waarmee hij kritiek levert op de behoudende architectuuropvattingen die de laatste jaren in Berlijn de boventoon voeren.
Het programma voor het ambassadegebouw is tamelijk complex en zal gerealiseerd worden op een betrekkelijk kleine locatie. Naast kantoren (totaal 5000m2) van de ambassade en de Nederlands-Duitse Kamer van Koophandel, zijn er representatieruimten en woningen (totaal 900m2) opgenomen in het ontwerp. Ook worden hoge eisen gesteld aan de beveiliging van het complex. Het resultaat is een compact kubus-vormig volume met onregelmatige uitsnijdingen en uitstulpingen met daar omheen een schijf waarin de woningen zijn opgenomen. Het dak van het ambassadegebouw is behandeld als een vijfde gevel. Een grote daktuin vormt het eindpunt van een doorgaand 'traject' dat analoog aan F.L. Wright's Guggenheim Museum door het hele gebouw heen spiraalt. Alle gemeenschappelijke functies zijn in deze corridor opgenomen. De afdelingen van de ambassade zijn er telkens met inspring van een halve verdieping aan gekoppeld. Deze route biedt steeds wisselende uitzichten op de omgeving en verduidelijkt zo ook de oriÎntatie binnen het gebouw.
Spectaculair is de ver uitkragende 'skybox' die op de bovenste verdieping een prachtig uitzicht zal bieden op de omgeving. Met dit ontwerp is er eindelijk weer wat ruimte voor eigentijdse architectuur in Berlijn. In zekere zin is het ontwerp, dat in 2001 gerealiseerd zal zijn, zelfs een revanche op het behoudende architectuurklimaat in Berlijn waartegen Koolhaas zich al lang afzet. In 1991 was Koolhaas boos weggelopen uit de jury van de eerste grote stedenbouwkundige prijsvraag na de hereniging van Berlijn. Hij was in conflict geraakt met de toenmalige bouwsenator Hans Stimmann over de te volgen koers van de stedenbouw van Berlijn. Zoals bekend werd gekozen voor een vrij traditionele koers, waarin vooral gebruik werd gemaakt van gesloten stadsblokken en een negentiende eeuwse architectonische vormentaal. De ironie van de geschiedenis wil nu dat de nieuwe Nederlandse ambassade zal verrijzen tegenover het kantoor van Hans Stimmann, de eerdere opponent van Koolhaas.
In architectuurgalerie Aedes East (in de Hackesche Höfe bij S-bahn station Hackesche Markt in Berlijn) is tot en met 17 mei 1998 een dubbeltentoonstelling te zien met de plannen voor de Nederlandse ambassade en die voor de Oostenrijkse ambassade van Hans Hollein.