BNA en JA (Jonge Architecten) organiseren een internet-prijsvraag voor jonge architecten en studenten onder de titel Het Wilde Wonen. Dit naar aanleiding van een polemiek die vorig jaar veel stof heeft doen opwaaien over de vraag of Nederlandse woningbouw wel of niet teveel aan banden wordt gelegd door de overheid. Door sponsoring kan een substantieel prijzengeld worden uitgekeerd van in totaal 77.500 gulden. Het doel van de prijsvraag is ‘de ontwikkeling van nieuwe ideeën en ontwerpoplossingen voor de woningbouw van de 21ste eeuw, met meer zeggenschap voor de consument en minder overheidsinvloed, met meer mogelijkheden voor zelfbouw en voor het realiseren van individuele woonwensen’. Waarom het hier een internet-prijsvraag betreft, wordt alleen niet helemaal duidelijk.
Inmiddels een jaar geleden gooide Carel Weeber de knuppel in het hoenderhok door in een interview in NRC Handelsblad te beweren dat Nederland gebukt gaat onder een ‘staatsarchitectuur’ van rijtjeshuizen in eindeloze eenvormige wijken. Ook een experiment als de wijk Kattenbroek in Amersfoort kan zijn waardering absoluut niet wegdragen. Nee, volgens Weeber zou de standaard in Nederland weer (?) de vrijstaande woning moeten worden. Het argument dat daarvoor geen plaats is in Nederland weerlegde hij met een simpel rekensommetje. Daaruit blijkt dat als alle woningen die in het kader van VINEX nog gebouwd moeten worden vrijstaand zouden zijn, er maar 0,5% van het oppervlak van ons land méér bebouwd zou zijn dan als men op de huidige wijze doorgaat. Weeber stelt zich voor dat in de toekomst mensen hun eigen huis (laten) bouwen met standaardonderdelen die uit een catalogus komen, maar die in zo’n grote verscheidenheid beschikbaar zijn, dat geen huis hetzelfde is. Voor deze vorm van vrijheid werd alras het begrip ‘wilde wonen’ bedacht.
Na dit interview kwamen er van diverse kanten reacties, waarvan de beste die van architect Art Zaaijer is. Hij beweerde dat in de plattelandsgebieden het wilde wonen allang begonnen is; iedereen die het zich enigzins kan permitteren – vanaf anderhalf maal modaal – laat zijn eigen huis bouwen in een nieuwbouwwijkje buiten het dorp. Voor vernieuwende architectuur hoef je daar niet heen, want alle huizen komen uit de catalogi die zijn gemaakt voor de gemiddelde smaak.
Een parallele ontwikkeling was de oprichting van het illustere gezelschap CIA (Centrum voor Informele Architectuur), die mede als ondersteuning van de Wilde Wonen prijsvraag een reader heeft doen uitkomen, die een must is voor alle potentiële deelnemers. Verder kan op de CIA-site meegedaan worden aan een discussie over het onderwerp.
De BNA en JA hebben het thema van het wilde wonen aangegrepen voor de organisatie van een internet-prijsvraag voor jonge architecten (maximaal 35 jaar) en studenten. Naast de vraag waarom oude architecten nooit meer mee mogen doen met ideeënprijsvragen, is er een aantal onduidelijkheden rond deze competitie. Zo geeft de overigens zeer fraaie en uitgebreide internetsite van Het Wilde Wonen geen uitsluitsel over de reden waarom dit een internet-prijsvraag is. Het merkwaardige is zelfs dat de inzenders geen andere materialen dan tekst en vier zeer kleine illustraties mogen inleveren; geen woord over internetsites, CAD-bestanden, VRML walk-throughs of interactieve elementen catalogi. Het valt in dit opzicht moeilijk te verdedigen dat inzenders die hun spullen per gewone post insturen f 100,= ‘boete’ moeten betalen om e.e.a. gepubliceerd te krijgen op de on-line tentoonstelling.
Aan de andere kant is de aanpak van de prijsvraag ook weer vernieuwend. Zo is er vóór de jurering al een tentoonstelling van de inzendingen op internet en krijgen de inzenders nog een tweede kans om hun ontwerp te verbeteren. Bij deze tweede ronde valt nog eens f 5000,- te verdienen. Het prijzengeld is overigens exorbitant hoog voor een ideeënprijsvraag als dit: de hoofdprijs is maar liefst f 50.000,-. Dit is mogelijk gemaakt door sponsoring van Audi, die zich daarmee blijkbaar wil positioneren als automerk voor jonge wilde architecten. Voor de ontwikkeling van de winnaar en het wilde wonen zelf zou het veel nuttiger zijn dit bedrag in te zetten om realisatie van het winnende plan te bevorderen.
De jury bestaat uit grote namen: Kees Christiaanse (architect te Rotterdam en Keulen en professor aan de TU Berlin), Michiel Cohen (oprichter/directeur CEPEZED), Maurice Nio (ex-NOX nu VHP), Bernhard Hulsman (architectuurcriticus NRC Handelsblad) en Joep Padberg (ERA bouw bv). Grote afwezige is echter de aanstichter van dit alles Carel Weeber, die verder zelden ontbreekt in jury’s van architectuurprijsvragen.