Ter gelegenheid van het feit dat hij honderd jaar geleden geboren is heeft het Finse museum voor architectuur de rondreizende expositie Alvar Aalto in Zeven Werken samengesteld die tot en met 16 augustus te zien is in de grote zaal van het NAi. Hoe kan je het veelzijdige levenswerk van deze meester samenvatten in een tentoonstelling?
De tentoonstelling probeert een veelomvattend beeld te geven van het oeuvre van de Finse meester. Weliswaar behandelt de expositie slechts zeven van zijn gebouwen, maar daarvan is dan ook heel veel te zien. Het is vooral opvallend dat Aalto alle schaalniveaus wilde en kon beheersen; van stedebouwkundig plan tot en met deurknop, alles deed hij zelf en alles is gerepresenteerd in de tentoonstelling.
Het maken van een architectuurexpositie is en blijft een lastige kwestie: de te exposeren materialen zijn zelden spectaculair en het is erg moeilijk om aan de hand van wat grove schetsen en maquettes aan de leek uit te leggen wat de beweegredenen van de architect zijn geweest. Het NAi is vaak bekritiseerd om de ontoegankelijkheid van de tentoonstellingen. Ook in dit geval is wat geduld vereist om de tentoonstelling ten volle te kunnen genieten. In zeven lange vitrines liggen schetsen, materiaalmonsters, deurknoppen en andere kleine attributen, geordend per gebouw. Dit is voor de doorzetter bedoeld omdat de vaak kriebelige schetsjes niet erg toegankelijk zijn.
Fraaie houten maquettes maken wel veel duidelijk over de ruimtelijke opbouw van de gebouwen. Op de golvende groene wand zijn de overbekende meubels opgehangen. Of dat nu een goede manier is om stoelen en tafels te bekijken is twijfelachtig, maar origineel is het wel.
Een heel bijzondere manier om een virtuele tour door de zeven gebouwen te maken wordt geboden door een slim gemaakt dia/video klankbeeld. Op drie grote schermen worden dia's geprojecteerd van één van de zeven projecten en op een vierde scherm is een videoprojectie van hetzelfde gebouw te zien. Hoewel de video-opnamen zijn gemaakt met een statische camera voegen ze op een subtiele wijze beweging toe aan de presentatie: een portier zit achter zijn bureau en groet een voorbijganger, mensen nuttigen hun lunch in de bedrijfskantine, een groep krijgt een rondleiding door het bekende gemeentehuis van Säynätsalo. De microfoon van de camera staat ook aan en neemt de geluiden van het gebouw op: voetstappen, een gedempt gesprek, een dichtslaande deur, de preek van de dominee. Ongemerkt spelen de bezoekers van de tentoonstelling hun eigen rol door met hun lichaam in de projectiebundels van de projectoren terecht te komen. Dan blijkt dat ze ongeveer even groot zijn als de mensen in het videobeeld. De verwarring is compleet. Wie staat waar?
Deze presentatie is een welkome afwisseling op de obligate plaatje/praatje diaseries die meestal in het NAi te zien zijn. Op zichzelf is hij al de reis naar het NAi waard.