Vrijdag 19 juni vindt in het Chassé Theater in Breda het derde Vinex On Site debat plaats. Na locaties in Noord en Oost Nederland wordt dit maal de schijnwerper gericht op Vinex-plannen van vijf verschillende steden in Noord-Brabant. Twee Brabantse plannen: Haverleij in ‘s-Hertogenbosch en Brandevoort in Helmond wijken af van de doorsnee Vinex-plannen. Nostalgie en geborgenheid als alternatief.
Vrijdag 19 juni vindt in het Chassé Theater in Breda het derde Vinex On Site debat plaats. Na locaties in Noord en Oost Nederland wordt dit maal de schijnwerper gericht op Vinex-plannen van vijf verschillende steden in Noord-Brabant. Twee Brabantse plannen: Haverleij in 's-Hertogenbosch en Brandevoort in Helmond wijken af van de doorsnee Vinex-plannen. Nostalgie en geborgenheid als alternatief.
Het landgoed concept is absoluut een zinvolle bijdrage aan de Vinex-discussie, maar dit plan is natuurlijke een schot voor open doel voor de critici: kastelen voor de rijken in een modern Hof van Eden onbereikbaar voor het plebs. Het was natuurlijk veel interessanter geweest als de afzonderlijke kastelen elk een eigen woonmilieu hadden gekregen. Behalve kastelen voor de rijken, een kasbah voor de islamitische gemeenschap, een studentenpaleis of een woonboerderij voor tuinierende modalen. Juist het idee van landgoederen biedt mogelijkheden voor afwisseling, zowel in woonvormen als in architectuur. In Haverleij dreigt het jammer genoeg vooral veel van hetzelfde te worden.
Is in Den Bosch nog sprake van een modern concept met een traditionele architectuur, het masterplan voor Brandevoort in Helmond is uitgesproken traditionalistisch. Het door Wissing Stedebouw en Ruimtelijke Vormgeving ontwikkelde plan voor een wijk van circa 6000 woningen is in stedenbouwkundig opzicht van een ontwapenende middelmatigheid. De ambitie is om 'de thema's individualiteit, gemeenschappelijkheid en flexibiliteit op een klassieke wijze opnieuw te interpreteren'.
boven: Een sfeerbeeld, het buitenleven anno 2010?
onder: Referentiedetail goot: haal die oude Jellema’s maar weer uit de kast!
Tot dusver niks aan de hand. De afwijking van de gebruikelijke Vinex-wijk is gelegen is het gedetailleerde beeldkwaliteitsplan waarmee de invulling van de wijk gedirigeerd zal gaan worden. Er zal 'architectuurregie' plaats vinden, en zo te lezen niet zo'n beetje ook. Rob Krier, op dit moment de supervisor die Den Haag een tijdreis terug in het verleden laat beleven, is aangezocht als hoofdcommissaris van deze architectuurpolitie. We citeren even uit het uitgebreide beeldkwaliteitsplan: hoofdlijn = klassieke bouwkunst, alleen schuine kappen, enkelvoudige dakrichtingen, alleen staande ramen, lage huizen met forse kappen, kleurregie: een aangenaam en duurzaam kleurgebruik, het cementeren van gevels wordt toegestaan op sommige plaatsen zelfs bevorderd of voorgeschreven, bijzondere aandacht voor hoekoplossingen (natuurlijk), baksteen dominant, wild metselwerk niet toegestaan (natuurlijk niet, stel je voor), basismateriaal kap: gebakken pannen oudhollands model, referentiedetails goot/kroonlijst en zo zouden we nog wel even door kunnen gaan. Het leven wordt weer goed en gemoedelijk op het Brabantse land. Vooralsnog is er geen plaats gereserveerd voor nieuwe kerken en pastories, maar dat komt vast nog wel.
Het is moeilijk om niet ontzettend cynisch te worden van dit soort plannen, op zich is er niet veel tegen op een traditionele architectuur, maar door de vorm zo vast te spijkeren zal er weinig ruimte overblijven om te experimenteren met nieuwe woningen, nieuwe woningplattegronden of nieuwe woonmilieus. Waar de flexibiliteit uit de geformuleerde ambities ook in is gelegen, in elk geval niet in de architectuur. Ook kan ik me niet voorstellen hoe al die fraaie traditionele details in een moderne bouwstroom (6000 woningen!) gerealiseerd gaan worden. Voorlopig lijkt vooral de baksteenindustrie van deze plattelandsdroom te gaan profiteren.