Feature

Derde dinsdag in september: de begroting van VROM

Vanmiddag wordt -na de Troonrede- door Minister Zalm de Miljoenennota aan de Tweede Kamer gepresenteerd. Onderdeel hiervan is uiteraard ook de begroting van het Ministerie van VROM. Na het aantreden van het nieuwe kabinet weerspiegelt deze begroting -deel van de Rijksbegroting- de intenties die zijn vastgelegd in het regeerakkoord. Vooral voor de toekomstige inrichting van Nederland kunnen de plannen grote gevolgen hebben. Hieronder in het kort de hoofdlijnen.

In de komende regeerperiode zullen belangrijke beslissingen moeten worden genomen over de ruimtelijke inrichting van ons land. Het gaat hierbij vooral om de bevordering van intensief ruimtegebruik, het versterken van de samenhang tussen maatschappelijke functies en aandacht voor het beschermen, versterken en ontwikkelen van open en publieke ruimten. Dit lijkt op het eerste gezicht niet opzienbarend, maar er staan grote plannen op het lijstje van VROM:

– voor het jaar 2000 wordt er een Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening uitgebracht;

– dit jaar nog wordt voor deze Vijfde Nota een richtinggevend concept gepresenteerd;

– het verstedelijkingsbeleid (Nederland 2005) wordt voortgezet;

– en de Vinex plannen 2005-2010 (Nederland 2010) worden definitief vastgesteld.

Vijfde Nota

De Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening zal de gewenste ruimtelijke ontwikkeling van Nederland op hoofdlijnen vastleggen. Als voorstudie zal hiervoor een zogenaamde 'houtskoolschets' worden gepresenteerd die richtinggevend zal zijn voor grote ruimtelijke nota's van andere ministeries en grote ruimtelijke projecten (denk o.a. aan de eventuele uitbreiding van Schiphol). Uitgegaan zal worden van een compacte stad benadering aangevuld met ruimte voor een beheerste ontwikkeling van bedrijventerreinen langs de corridors naar het oosten en het zuiden. Bij het opstellen van de Vijfde Nota zal verder de duurzame ontkoppeling van de groei van de economie en de belasting van milieu en ruimte centraal staan. Het rijk is van plan daarbij veel over te laten aan andere overheden en private partijen.

Actualisering Vinex

Vooruitlopend op de Vijfde Nota zal de Actualisering Vinex (2005-2010) worden vastgesteld. Twee gebieden zullen daarbij bijzondere aandacht krijgen. Allereerst zal de ontwikkeling van Valkerhout (Valkenburg ZH) tot bouwlocatie worden onderzocht. daarnaast voor de Hoeksche Waard nieuw onderzoek plaatsvinden naar de noodzaak, situering en ontsluiting van havenafgeleide bedrijfsterreinen (zie ook de AIR-manifestatie later dit jaar in Rotterdam).

woningbouw Neutelings Riedijk Architecten

Verschuiving Vinex naar uitleglocaties

In de komende jaren zal het zwaartepunt in de woningbouwproductie van bestaand stedelijk gebied naar de zogeheten uitleglocaties verschuiven. Na een verwachte piek in 1999 neemt de productie waarschijnlijk af in de daaropvolgende jaren. Voor de gebieden buiten de stadsgewesten zijn afspraken gemaakt die moeten leiden tot een beperking van de productie en capaciteit. Voor een aantal openbaar-vervoerprojecten is een experimentenregeling voorgesteld voor de aanloopkosten in de exploitatie van OV-lijnen naar Vinexlocaties. Ook zal in het jaar 2000 worden bekeken in hoeverre de Vinex-plannen op schema liggen. Het gaat daarbij niet alleen over woningbouw maar ook over bedrijfsterreinen, infrastructuur en groenvoorzieningen. Hierin zullen dan ook de plannen uit de Vijfde Nota worden verwerkt en kan een beslissing worden genomen over de Valkerhout en de Hoeksche Waard.

Schiphol en de Rotterdamse haven

In 1998 zal het kabinet een besluit nemen over een eventueel aanvullende locatie voor Schiphol, terwijl in 1999 een eerste aanzet zal worden gegeven voor een eventuele uitbreiding van de Rotterdamse haven. Naast een Tweede Maasvlakte zal ook worden gekeken naar mogelijkheden in het bestaande havengebied en in havengebieden in Zuidwest-Nederland (Moerdijk, Vlissingen en Terneuzen).

Groene Hart

Voor zover het zich laat aanzien zal het Groene Hart in 2010 dan toch gereed zijn. Tot die tijd wordt er circa 30 miljoen per jaar extra uitgetrokken om de openheid (leegte) van dit Nationaal Landschap te bewerkstelligen. Verstedelijking zal worden opgevangen op de Randstadring. een benadering met bebouwingscontouren wordt door het rijk hier als het aangewezen middel gezien.

Gebiedsuitwerkingen en sleutelprojecten.

Voor een aantal gebieden in de Randstad (Leiden-Haarlem-Amsterdam, Den Haag-Rotterdam, de Hoeksche Waard en Almere/Flevoland) zijn integrale studies naar ruimtelijke inrichtingsmodellen voor de periode na 2010 van start gegaan. Eind 1998 zullen de rapportages hierover verschijnen en aan de tweede Kamer worden aangeboden. De investeringen in de HSL zijn aanleiding tot een aantal sleutelprojecten om te kijken in hoeverre deze investeringen ook benut kunnen worden voor stedelijke vernieuwing en intensief ruimtegebruik. Het gaat hierbij om de Zuid-As in Amsterdam, het Centraal Station in Rotterdam, het Utrecht City Project, Den Haag Hoog Hage, Arnhem Centraal/Coehoorn en Breda. Verwacht wordt dat alleen over het Utrecht City Project en de Zuid-As in deze kabinetsperiode een besluit kan worden genomen. Tot 2002 is er hiervoor 105 miljoen gulden beschikbaar.

Stedelijke vernieuwing

Binnen het streven naar een compacte stad kampt de overheid met het probleem dat de kwaliteit en vitaliteit van het stedelijk woonmilieu nogal te wensen overlaat. Veel steden zien dat groepen met hogere inkomens de stad de rug toekeren en dat de sociale en veiligheidsproblemen zich in de stad concentreren. Aan de gemeenten is hierbij door het rijk een spilfunctie toebedacht. Met een westvoorstel voor het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (een bundeling van volkshuisvestings- en stadsvernieuwingssubsidies) moeten de gemeenten beter in staat zijn een samenhangen beleid te voeren. In de periode 2000-2010 is voor dit ISV 7,3 miljard gulden uitgetrokken, ongeacht de versnelde afschaffing van de woninggebonden subsidies. Daarnaast is de overheid van plan nog 2,25 miljard gulden beschikbaar te stellen voor stedelijke vernieuwing in de periode 1999-2010.

Wonen in de 21e eeuw

In de beleidsnota Wonen 21e eeuw (medio 2000) zal in het bijzonder aandacht worden besteed aan een verruiming van de mogelijkheden tot vormen van zelfbeschikking en zelfbeheer. Niet verrassend is dan ook dat hiermee vooral wordt bedoeld dat het eigen woningbezit centraal staat. Huishoudens met een 'kleinere beurs' wil het kabinet meer mogelijkheden geven om te kunnen kiezen tussen een huur- dan wel koopwoning. Verder zal de lijn om woningcorporaties te behandelen als zelfstandige sector worden voortgezet.

Bouw

In het komende begrotingsjaar zal het stimuleren van duurzaam bouwen worden geïntensiveerd en worden verbreed van nieuwbouw naar de aanpak van de bestaande gebouwenvoorraad. Het duurzame bouwen zal zich verder niet alleen richten op gebouwen (objecten) maar ook op stedebouwkundige ontwerpen. Overigens valt op dat de post milieubeheer in het komende jaar in tegenstelling tot alle andere posten niet groeit maar krimpt.

uitgavenstaat

                                  1998           1999             +/-

algemeen                     191             265         +39%

volkshuisvesting       5.824           6.858         +18%

ruimtelijke ordening       92             105         +14%

milieubeheer             1.170           1.082           -8%

totaal                        7.277           8.310         +14%

Wellicht dat de verhoging van het budget op het terrein van de volkshuisvesting met 1,2 miljard enkele lezers onverwacht vrolijk stemt, maar het grootste deel hiervan bestaat uit de afkoop van subsidies op het gebied van de volkshuisvesting (945 miljoen). De overige 190 miljoen wordt is nodig om een intensiever gebruik van de huursubsidie te bekostigen. Steeds meer mensen maken gebruik van hun recht op huursubsidie.