Feature

Conferentie “Forces” in BiA

Met een conferentie onder de naam ‘Forces:
NL< >LA< >TOKYO’ opende het Berlage Instituut in Amsterdam op vrijdag 2 oktober haar academisch jaar en verwelkomde een negende generatie jonge architecten in haar Laboratorium. Gedurende de conferentie werden de contouren van het studioprogramma onthuld en werden de aanwezigen ingeleid in de thematiek van het onderzoek aan het instituut, dit jaar gebaseerd op een vergelijkend onderzoek naar de nieuwe moderniteit van het ‘Middle Class Landscape’ in Nederland, Los Angeles en Tokio.

In haar functie van laboratorium voor architectuur onderzoekt het BiA met het thema van dit jaar de krachten die bepalend kunnen worden voor nieuwe strategie‘n in de laat-kapitalistische maatschappij van de nieuwe moderniteit. Terwijl het Westen geconfronteerd wordt met de identiteitscrises van haar eigen succes, vraagt deze maatschappij van het 'AND' (de chaotische heterogene coexistentie van mogelijkheden zoals die beschreven is door Ulrich Beck en Kandinsky) een bevrijdende kracht om te ontstijgen aan haar eigen nivellerende landschap van schijnbare heterogeniteit. De keuze voor dit thema, het 'Middle Class Landscape' is zonder twijfel gemaakt met een ironische verwijzing naar de huidige Nederlandse context. Roemer van Toorn stelt dat de Poldermodel- maatschappij een 'opperst paradijs van de middelklasse identiteit vertegenwoordigt waarbij het einde van de ideologie het leidend paradigma is'. Om een goed begrip van deze maatschappelijke context te krijgen wordt de Nederlandse situatie vergeleken met de situatie in Los Angeles en Tokio.

Aan het begin van de conferentie benadrukte Vedran Mimica dat met de start van de negende generatie van deelnemers het instituut een nieuwe cursusstructuur introduceert met een hecht samenhangend programma. Dit was goed te zien in de presentaties door de drie begeleiders van de eerstejaars-studio (Raoul Bunschoten, Bart Lootsma en Elia Zenghelis). Op een wat benauwde en donkere opvatting van Bart Lootsma op de definitie van architectuur en de rol van de architectuur criticus na presenteerden de drie een opvallend overeenkomstige en uitdagende houding ten aanzien van het thema van dit jaar. De decaan van het BiA, Wiel Arets, introduceerde het instrument 'Forces' van de conferentie op een onconventionele manier met een presentatie van zijn ontwerp voor een theater in Almere. Het bleef voornamelijk onduidelijk hoe dit instrument hier nu exact een rol in had gespeeld.

Aansluitend introduceerde Roemer van Toorn het onderliggend thema van het 'AND' en riep architecten op niet langer een elitaire utopische positie in te nemen maar als bevrijdende kracht op te treden in het 'systeem' van de samenleving. Na de presentatie van de drie kernprojecten van het eerste jaar door Stan Allen (eerste trimester), Stefano Boeri (tweede trimester) en Ben van Berkel (derde trimester) werd de conferentie afgesloten met de verassende maar optimistische conclusie dat nu weliswaar de structuur van het cursusprogramma duidelijk was geworden, maar dat het mysterie van de keuze voor Los Angeles en Tokio toch nog zal moeten worden onthuld.