Feature

Een avondje TV

De couch-potatoes onder de architectuurliefhebbers kunnen vanavond hun hart ophalen. Een groot deel van de televisieavond op Nederland 3 wordt gevuld met een tweetal NPS-programma’s over architectuur en stedebouw. Van 19.57 tot 22.00 worden de prijswinnende plannen van de prijsvraag ‘Het aanzien van Nederland in 2030’ gepresenteerd. Als toetje volgt om 23.23 ‘Redelijke Eisen van Welstand’, een documentaire van Jord den Hollander over de typisch Nederlandse, cultuur-correcte vorm van staatsbemoeienis met behulp van collaborerende architecten: De Schoonheidscommissie. Oh sorry, De Welstandscommissie.

De Prijsvraag 'Het Aanzien van Nederland in 2030' wordt georganiseerd door de Eo Wijersstichting. Tijdens de televisieavond wordt de Bouwfondsprijs van f. 50.000,- uitgereikt aan de winnaar die overbleef uit de lijst van genomineerden. Jonge architecten en stedebouwers werd gevraagd een visie te geven op de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland. Een kort overzicht van de genomineerde voorstellen is te vinden op website van het Nirov. We willen niet te veel verklappen, maar let vooral op de inzending onder motto: Randland.Of deze open vraag van deze competitie werkelijk nieuwe inzichten of potentiele ontwikkelingsrichtingen oplevert mag worden betwijfeld. De kans dat er op de een of andere manier sporen van deze voorstellen zullen achterblijven in het toekomstige beleid zijn miniem. Er zijn zo langzamerhand te veel vrijblijvende prijsvraagopgaven. De prijzen worden uitgereikt, de boel wordt een tijdje opgehangen, de vakbladen besteden er hooguit in de korte nieuwsberichten aandacht aan en de beleidsmakers gaan over tot de orde van de dag. Een 'avondvullende' TV-programma van 2 uur zal aan deze situatie niets veranderen.

Waarschijnlijk veel leuker is later op de avond de uitzending in Het uur van de Wolf: 'Redelijke eisen van welstand', waarin Jord den Hollander een blik gunt in de keuken van al die goed bedoelende burgers en architecten die het aanzien van Nederland zodanig aan het hart gaat dat ze daar slaapverwekkende vergadersessies over dakkapellen en tuinhuisjes voor over hebben.

Ook al heeft tot op heden geen enkele voorstander van deze cultuurpolitie mij duidelijk kunnen uitleggen wat toch 'redelijke eisen van welstand zijn'. Ook al kan iedereen die een beetje om zich heen kijkt direct constateren dat Nederland er amper anders uit zou zien en er nooit op achteruit kan gaan zonder dit gemodder in achterkamertjes. Ook al blijven de beoordelingen geheim en worden deze waakhonden zelf nooit gecontroleerd, zodat wij met z'n allen dus helemaal niet weten wat voor moois er tijdens die vergaderingen om zeep wordt geholpen. Toch blijft er vreemd genoeg emplooi onder architecten om zitting te nemen in deze arena voor windmolengevechten met voornamelijk verliezers. Ze blijven 'het gevoel hebben een bijdrage te leveren aan de kwaliteit van de bebouwde omgeving' (zonder dat ze ook maar bij benadering kunnen vertellen wat die kwaliteit nou is). Ze blijven vechten voor 'samenhang in de straat', terwijl ze tijdens hun vakanties ritsen dia's maken van de vitale chaos die heerst in landen zonder architectuurpolitie.

Architecten: hopeloze optimisten of hypocriete ambtenaartjes? Waarschijnlijk een beetje van allebei. Vanavond wordt een blik gegund in de wondere wereld van reclameborden en goothoogtes, van smeedijzeren balkonhekjes en voorgevels met een vijf-en-halfje. Natuurlijk ontbreekt Carel Weeber niet om een tegendraads licht op deze folklore te laten schijnen.

Kijk en huiver.