Feature

WOS 8

In een weiland nabij Utrecht staat een zwart object. Het object, ontworpen door NL Architecten, is in twee opzichten opmerkelijk, het is een Warmte Overdracht Station dat straks 11.000 woningen van energie zal voorzien, en het object (wat dus een gebouw blijkt te zijn) lijkt uit een stuk materiaal te zijn gegoten.

In de nieuw te bouwen stad Leidsche Rijn zal een aanzienlijk deel van de 20.000 woningen voorzien worden van energie dat is gerecycleerd. De grote UNA energiecentrale ligt op nog geen kilometer afstand van Leidsche Rijn. Het koelwater dat voorheen in het Amsterdam-Rijnkanaal werd geloosd, wordt nu door het Warmte Overdracht Station WOS 8 omgezet in bruikbare energie voor 11.000 huishoudens. Een tweede WOS zal later worden gebouwd.

De gevel van het gebouw bestaat uit een kalkzandstenen spouwconstructie met een cementlaagje waarop een ½ centimeter polyurethaan is aangebracht. Polyurethaan is hard gemodificeerd rubber dat is ontwikkeld voor parkeergarages. De huid is in slechts 3 dagen door een gespecialiseerd bedrijf gespoten. De 1/2 cm dikke PU huid is opgebracht onder hoge druk bij een constante temperatuur van 60 graden Celsius. Hars en harder komen op het laatste moment, in de spuitkop bij elkaar, waardoor de hardingstijd slechts enkele seconden bedraagt. Hierdoor kan het PU verticaal aangebracht worden (geen druipers dus). Ook zijn bij deze techniek totaal geen oplosmiddelen nodig: belangrijk voor de milieuvriendelijkheid. De drager van de rubberhuid is een met polyester-vezel gewapende laag cementstuc.

Bij de materialisatie heeft NL Architecten geen onderscheid gemaakt tussen gevel en dakbekleding. Het resultaat is een gebouw dat eerder een (kunst)object lijkt te zijn dan een gebouw. Dit beeld wordt verstrekt door de afwezigheid van dakgoten. Een holling in het dak vangt het hemelwater op dat direct op het grondwater wordt geloosd. Hierdoor komt het niet in het riool terecht waar het alsnog vuil zou worden. Hiertoe is rond het gebouw een grote grindkoffer (d.w.z. een waterbuffer in geval van stortbuien) onder de grond aangebracht met een doorsnede van 1 meter bij 1 meter en een totale lengte van 50 meter. Deze grindbak maakt van het hemelwater grondwater met behulp van 20 buizen, 20 cm doorsnede en 11 meter lang.

Voor de komende tien jaar ligt WOS 8 midden in het weiland maar wanneer Leidsche Rijn op de kaart staat, zal het zich aan de rand van de stad bevinden. Om het gebouw daadwerkelijk onderdeel te laten uitmaken van de nieuwe gemeenschap en om moedwillige beschadiging aan het gebouw te voorkomen, hebben de ontwerpers voorgesteld klimgrepen aan te brengen. Echter voordat de eerste jeugdigen de vandaalbestendigheid van het gebouw zullen uittesten, worden zwaluwen en mezen de mogelijkheid worden geboden zich nestelen in de speciaal aangebrachte uitsparingen. Het zwarte monolithische WOS 8 blijkt toch vriendelijker te zijn dan het zich in eerste instantie doet voorkomen.