Feature

Wie bepaalt de skyline van Almere?

Tot en met 15 januari zijn de schetsontwerpen voor de nieuwe Schouwburg annex Centrum Kunstzinnige Vormgeving van Almere te bewonderen in de C-passage van het stadhuis. Eind februari maakt het college van b en w de keuze bekend.

Ook de jongste stad van Nederland gaat erbij horen. Almere verwacht in 2005 175.000 inwoners. En daarbij hoort een bruisend hart, een centrum dat de economie van de stad een krachtige impuls geeft.

Het vernieuwde stadscentrum, waar het masterplan van OMA de basis voor is, moet in 2007 grotendeels zijn voltooid. Er wordt begonnen met de herinrichting van de Grote Markt van parkeerplaats tot uitgaansplein en de bouw van uitgaansgebied Weerwater. Deze moeten in 2002 gereed zijn. Het uitgaansgebied Weerwater wordt bepaald door een waterfront van een kilometer lengte waarvan de uiteinden worden gemarkeerd door een theater en een museum.

Het theater moet 'de parel aan het water' worden. De ontwerpen moesten plaats bieden aan een aula, een kleine zaal, een grote zaal en studio 's voor het CKV. Het gebouw moet in verschillende richtingen een duidelijk signaal afgeven. In september 1998 zijn vijf architecten uitgenodigd om een schetsontwerp te maken voor het nieuwe Theater/CKV. De dienst Stadscentrum wil de burgers graag informeren over de 5 ontwerpen. Belangstellenden kunnen in de eerste twee weken van het nieuwe jaar de ontwerpen bekijken. Over elk ontwerp is een korte toelichting aanwezig. In het gastenboek kan een ieder opschrijven wat hij of zij ervan vindt. Het is een genot om te lezen welke oorspronkelijke, gepassioneerde en ongezouten kritieken dat oplevert. Ook kinderen maken gebruik van het gastenboek. Zo niet een meisje van 4 jaar die tijdens het passeren van de maquettes opmerkt: 'Allemaal dingetjes kunnen die kinderen maken'

Wiel Arets heeft het meest compacte en vertikale ontwerp geleverd. De bouwmassa ligt als een aangemeerde supertanker langszij. De massa wordt gedomineerd door de grote zaal op de begane grond waarvan de toneeltoren tot het dak reikt, net onder het dak bevindt zich de aula. De kleine zaal ligt onder het maaiveld. Oorspronkelijk kwam Arets met een bouwhoogte van ruim vijftig meter, het bestemmingsplan liet deze hoogte niet toe, waarop hij zijn plan op verzoek van de gemeente heeft aangepast. Bij het publiek vindt dit ontwerp geen genade.

Onno Greiner Martien van Goor bv / Sanaa bieden het meest inzichtelijke ontwerp. De gehele gevel is van glas. En de zich over de gehele rechthoekige oppervlakte uitstrekkende plak van een verdieping moet de drie zalen (die hoger dan een verdieping zijn) wel blootleggen.

Waar het gebouw een verdieping telt, zijn aan de voorzijde (de stadzijde) de openbare ruimten en aan de waterzijde een woud aan studio' s van het CVK gedacht.

Bij de kleine zaal kan de achterwand worden weggeschoven, waardoor het Weerwater onderdeel wordt van het podium. Bij het publiek neemt dit ontwerp een middenpositie in.

Daniel Libeskind tekent voor het meest spectaculaire ontwerp. Hij is al bekend in Almere van zijn mystieke en mathematische ontwerp 'Polderland Garden of Love and Fire' (1996-97). En het is alsof hij de Almerikanen en hun frustraties al een beetje kent. Hij geeft ze een droom, een ontwerp dat alle minpunten van Almere -niet kunnen verdwalen, geen allure- compenseert. Het ontwerp is de publieksfavoriet.

In het frivole lijnenspel van twee gegolfde vlakken en een schuin blok komen de zalen als strakke blokken duidelijk naar voren. Het ontwerp is pretentieus, misschien te pretentieus voor het bescheiden Weerwater?

MVRDV glooit andermaal een bouwlaag, -geperforeerd door drie patio's- nu van het strand als een pier het water over. De pier steunt op drie pilaren; de hoofdzaal, de kleine zaal en de aula met hun foyers. Dit deel verhoudt zich op een omgekeerde manier met het ontwerp van Onno Greiner cs. Ook nu ontbloot de plak de zalen, maar nu vooral aan de onderzijde in de vorm van pilaren die de pier ondersteunen.

De grote zaal heeft meer nodig en steekt ook aan de bovenzijde door de bouwlaag. Bij de grote zaal kan de wand -als bij de kleine zaal van Greiner en Van Goor- achter het podium open, zodat het water zichtbaar wordt.

Bovenop de pier kun je in de wind gaan lopen, afgeschermd onder een grote glazen koepel een tropisch daktuinterrasje pakken of op een zwoele zomeravond een film kijken die op het boven de pier uitstekende deel van de toneeltoren kan worden geprojecteerd.

Bij het publiek bezet dit ontwerp een goede tweede plaats.

Neutelings Riedijk stelt een afgerond gebouw voor, waarbij het dak van maaiveldnivo tot top als een hellingbaan via een haarspeldbocht is vormgegeven. De hoogte wordt bepaald door de zalen: Het hoogste punt door de toneeltoren van de grote zaal, daarna daalt het dak over de grote zaal, de kleine zaal en de aula.

De kleine zaal opent zich naar de waterkant zodat hier volgens de ontwerpers waterballetten of zeeslagen kunnen worden opgevoerd. De toneeltoren van de grote zaal ligt aan het plein en zorgt ervoor dat het plein bespeelbaar wordt, voor zwoele zomeravonden een 'theatre en plein aire'.

Onder de huid van de kop zijn boven en naast de toneeltoren alle ruimten van het CKV georganiseerd als een langzaam oplopend bergdorp met terrassen. De terrassen liggen op het zuiden.

Evenals bij MVRDV wordt het dak benut. Op het begin van de 'oprit' is een 'pleinzaal' gesitueerd op licht stijgende trappen, die aan de waterkant overgaan in een panoramaterras. Deze buitenzalen lenen zich ook voor spektakelstukken en zomerfestivals. Evenals de abstract gepresenteerde maquette van Arets valt ook dit ontwerp bij het publiek niet in de smaak.