In het Utrechts Architecten Café kwam woensdag 3 maart ‘Het waarom van kunst in de openbare ruimte’ aan de orde. Hoofdthema was Panorama 2000, ‘De enige grote milleniumtentoonstelling in Nederland’. Vanaf 4 juni 1999 zullen er circa 25 kunstwerken zijn geplaatst. De tentoonstelling duurt tot en met 30 september 1999 en wordt georganiseerd door het Centraal Museum.
Ranti Tjan, hoofd presentatie van het Centraal Museum, gaf een beschouwing over het waarom van kunst in de openbare ruimte, in het bijzonder Panorama 2000. Kunst in de openbare ruimte dient om de gruwelijkheid en lelijkheid op straat te bestrijden. Gruwelijkheden als geweld in de openbare ruimte, moord en oorlog. Kunst om mensen uit balans te halen, te laten relativeren, te helen.
De kern van Panorama 2000 is 'kijken naar kunst'. Kijken naar kunst volgens een nieuw tentoonstellingsconcept: Anders dan in musea en tot dusverre in de openbare ruimte is er nu geen route, maar een punt. Na een tien minuten durende slopende tocht trapop, als het lichaam is uitgeschakeld maar de ogen nog helder zijn, wordt het kijkpunt bereikt. De Domtoren. De tentoonstelling, met de stad als sokkel, is alleen vanaf de Dom volledig te zien.
Om praktische redenen hebben enkele bijzondere projecten het niet gehaald. Zoals het idee van Wim Schippers om de Domtoren, naast de Dom omgekeerd uit te graven; archeologische resten maken dat onmogelijk. Of het idee van Emminger (Zwitserland) om op straatniveau een pinautomaat te plaatsen, en de uitgifte op 100 meter hoogte te laten plaatsvinden waarna het geld naar beneden dwarrelt; er mag jammer genoeg niet gegooid worden vanaf de Dom. Op circa vier projecten na is de selectie rond.
Carsten Höller heeft de regie aan duiven uitbesteed, die gewapend met camera en zendapparatuur de toeschouwers voorzien van beelden. Paul Ramirez Jonas beschouwt de Dom als het hart van een klok en plaatst de cijfers in de stad. Aernout Mik hangt een fotografisch beeld in de ruimte. Julian Opie wil stadskasteel Oudaen omtoveren tot een archetypisch droomkasteel. Chen Zhen werkt met spiegels die beelden tonen en mixen van de stad en een 'onzichtbaar panorama'. 'Vuurwerkkunstenaar' Cai Guo-qiang nodigt 2000 huishoudens uit om hun schoorstenen bij de opening groen en bij de finale wit te laten roken. Marcel Ruygrok laat een vliegende schotel stranden. De geselecteerde kunstwerken zullen verschijnen op de website van Panorama 2000.
Ondertussen heeft Utrecht de grootst mogelijke moeite met een bescheidener vorm van kunst in de openbare ruimte. Een kunstwerk dat agressie oproept in de gemeenteraad, zodanig dat de Wethouder van Cultuur plaatsing niet in stemming durft brengen. En dat terwijl het notabene om een doodnormaal-niets aan de hand-figuratief kunstwerk gaat. Zelfs een proefplaatsing is het werk, waarvan de kosten voor de helft door sponsors zijn opgebracht, niet vergund. Wat nu precies het probleem is, is niet duidelijk, het zal wel weer over geld gaan.
Het reeds aangekochte kunstwerk is twee meter hoog en bestaat uit een 'haas' die in denkhouding op een rotsblok zit. De sokkel is vier meter hoog. Een welbespraakt lid van de Adviescommissie Beeldende Kunst karakteriseerde het als 'een in contemplatie verzonken snelheidsdier als symbool van onthaasting'. Als het kunstwerk niet in Utrecht komt zijn er voldoende plaatsen die het dier asiel willen verlenen; de haas is in Den Haag gevraagd en er is ook belangstelling uit Parijs. De spreker over dit onderwerp, Jan de Koning, riep op tot een handtekeningenactie en een brief aan de krant. Een groot applaus verklapte dat deze oproep op massale steun kon rekenen.