Boos

Donderdag tijdens de prijsuitreiking van de Europan 5 liet staatsecretaris van cultuur, R. van der Ploeg, weten dat hij er de komende jaren naar zal streven bewoners meer te betrekken bij het ontwerpen van woningen en nieuwe concepten voor woningen aan te moedigen.

Naar aanleiding van de zojuist verschenen discussienota over het wonen in het eerste decennium van de 21e eeuw verscheen zaterdag in De Volkskrant een interview met staatsecretaris J. Remkes van Volkshuisvesting. Hij liet weten dat de nieuwbouwlocaties bij de steden groter en gevarieerder moeten. Ook wil hij voorwaarden scheppen dat meer mensen hun eigen huis kunnen bouwen.

De uitspraken van Van der Ploeg en van Remkes hebben betrekking op het koopsegment en de huurwoningen in de vrije sector.

Over de mensen die afhankelijk zijn van de sociale huursector vraagt Remkes zich af deze groep wel deel moet nemen aan de kwaliteitsverbetering. 'Het antwoord heb ik nog niet omdat daar flinke financiële consequenties aan zitten. De dikte van de wanden, oppervlakte en hoogte van plafonds hebben invloed op de prijs van een huis'.

Ondanks de stijgende welvaart verwacht Remkes niet dat het aantal mensen die gebruik maakt van de sociale huursector zal afnemen. Dat dit niet gebeurt komt volgens hem vooral door de toestroom van buitenlanders. Verderop in het interview zegt hij dat mensen moeten kunnen wonen waar zij willen. Vestigingseisen als economische binding dienen te worden afgeschaft. 'Maar ook de allochtoon die zich wil vestigen in de wijk waar al zijn landgenoten wonen, moet geen tegenwerking krijgen. Zolang mensen er zelf voor kiezen dat ze bij elkaar willen wonen, heb ik dat geen probleem mee'. Het interview wordt afgesloten met: 'We moeten het automatisme overboord zetten dat een wijk alleen goed zou kunnen functioneren met een sociaal gedifferentieerde bevolkingsopbouw'.

Het beeld dat opdoemt bij het lezen van dergelijke uitspraken stemt niet vrolijk. Over een decennium zullen de grenzen van Nederlandse gemeenten worden gevormd door frisse nieuwbouwwijken bestaande uit eengezinswoningen met voor- en achtertuin. Langs de randen van de nieuwbouwwijk staan de vrijstaande huizen van de eigenbouwers. Deze woningen bieden in plaats van de gewenste differentiatie een monotone aanblik: cataloguswoningen uitgevoerd in witte baksteen.

Gelijktijdig met de bouw van grote uitbreidingswijken worden de steden verdicht. Sociale differentiatie is niet meer nodig. In wijken met veel sociale huurwoningen komen daarom nieuwe sociale huurwoningen. Wegens het krappe bouwbudget zullen de woningen gehorig zijn, de plafonds laag en de oppervlakten minimaal. Volgens de prognoses van Remkes zullen de woningen vooral bewoond worden door buitenlanders.

De praktijk wijst uit dat in buurten met een eenzijdige bevolkingsopbouw – villawijken uitgezonderd – onder invloed van niet beheersbare sociale en maatschappelijke factoren, sneller gettovorming plaats vindt dan in wijken met een gedifferentieerde bevolkingsopbouw. En probeert een collega van Remkes met een groot stedenbeleid nu niet gettovorming juist te voorkomen?

Het is bizar dat een land als Nederland met haar wereldwijd geroemde reputatie op het gebied van sociale volkshuisvesting deze verworvenheid nu overboord dreigt te gooien, juist in tijden dat het economisch zeer goed gaat. Het is bitter maar het symposium Architecture & Ethics aanstaande zaterdag in het NAi, kon niet beter gepland zijn.

The aim of Architecture & Ethics is to reconsider the interaction between architecture and society and to refomulate the responsibility of the architect in this regard. The symposium is about architecture's responsibilities, whether there is a definite realm to which the discipline remains restricted and whether it is only through the narrowly defined procedures of urban planning and social housing that architecture can engage social issues.

De inschrijving voor het symposium is gesloten (te laat voor de staatssecretarissen?).