Ogenschijnlijk vredig liggen de woningen op Borneo en Sporenburg te stralen in de zon. Vrouwen stoppen plantjes in potten, mannen zijn druk in de weer met hun workmate en kinderen kraaien op hun driewielers. En terwijl er nog flink gebouwd wordt en de openbare ruimte langzaam maar zeker wordt ingericht, begint een groep bewoners zich nu al te roeren tegen de opzet van deze veel geprezen Amsterdamse woonwijk naar ontwerp van Adriaan Geuze. Naast de toegangsweg naar Borneo hangt een groot spandoek ‘Waar blijft ons basketbalveld en voetbalveld’.
Het is flauw en gemakkelijk om negatieve aspecten te noemen van een wijk die nog niet gereed is en die nog door de bewoners eigen gemaakt moet worden. Maar toch, een blik op de plattegrond met geplande openbaar groenoorzieningen doet het ergste vrezen voor Remy, Achmed, Tom en Iris. De enige groenstrook van betekenis bevindt zich op Sporenburg. Deze wordt viermaal doorsneden door straten waar onder meer de bus doorheen zal rijden. Aan de veelgehoorde opmerking 'het blauw is groen' hebben kinderen geen boodschap.
Fietsend over Borneo en Sporenburg doemen er allerlei vragen op. Waarom hebben veel van de architecten de drie en een halve meter hoge benedenruimte gebruikt als stallingsplaats voor de auto? Waarom is het fraaie blok van DKV aan het K. Brijdeplantsoen dat aan beide zijde hiervan van gepland was, slechts aan een zijde gebouwd en staat nu aan de ander kant een tamelijk gesloten, weinig geleed blok van JHK? Waarom ontwerpen sommige architecten zulke dichte gevels aan de kadezijden? En wat is er gebeurd met de strikte regels die Geuze had opgesteld voor onder meer rooilijnen, bouwhoogten, geleding, materiaal- en kleurgebruik? De – soms subtiele – verschillen tussen de verschillende projecten wordt nu wreed verstoord door om aandacht schreeuwende ontwerpen. Ook bij de zogenaamde vrije kavels geldt het credo: apart, aparter, apartst.
In de recent verschenen publicatie Een zee van huizen geschreven door Birgitte de Maar worden deze vragen helaas niet gesteld. De verklaring hiervoor is misschien te vinden in de ondertitel De woningen van New Deal op Borneo/Sporenburg. Na een essay over de ontstaansgeschiedenis van deze woonwijk volgen 26 beschrijvingen van door ontwikkelingsmaatschappij New Deal ontwikkelde projecten. De projecten die andere ontwikkelaars tot stand brachten worden wel aangestipt. De publicatie lijkt op een catalogus (veel foto's), een leuk overzicht van alle projecten maar het levert geen nieuwe inzichten op. Het is vooral een vrolijk boekje bestemd voor een breed publiek. Nu een bepaalde bewonersgroep, die in de loop van de jaren in aantal alleen maar zal toenemen gezien de grote dichtheid van het aantal kinderwagens op beide eilanden, al begint met morren, is het misschien zaak niet al te lang te wachten met een kritische evaluatie van het plan opdat eventuele aanpassingen nog doorgevoerd kunnen worden voordat Little Rascals de buurt overnemen.