Feature

Het allerlaatste Forum?

De geruchten gingen dat met het nummer 1999-4 het allerlaatste nummer van het roemruchte architectuurblad Forum zou verschijnen. In de Bazelzaal van het NAi bleek dat het definitieve einde van Forum met tenminste een jaar wordt uitgesteld. De vraag is echter of de jongste generatie architecten nog wel een boodschap heeft aan het blad dat zijn hoogtijdagen rond 1960 beleefde. ArchiNed stuurde een representant van deze generatie naar de bijeenkomst – om poolshoogte te nemen.

Het leek op het eerste gezicht niet verwonderlijk dat hier het laatste Forum-nummer zou worden aangekondigd. Het gezelschap in het NAi bestond vooral uit grijze dames en heren; de verslaggever was (op een enkel redactielid en één baby-boomers-baby na) de jongste aanwezige. Vijfendertig fans waren bijeen gekomen om de laatste Forum te 'vieren' met een drietal toespraken. Forum bleek vooral een oude bekende te zijn onder zuchtende uitgevers en redactieleden.

Als eerste sprak de uitgeefster van het blad (het Genootschap Architectura et Amicitia in Amsterdam). Voor het Genootschap blijkt het onmogelijk haar 'verenigingsblad' nog langer uit te geven. Vijfenzeventig procent van de vergadertijd van het bestuur wordt besteed aan de perikelen rond Forum. Geld is, zoals altijd, het grootste probleem en verbonden daaraan de 'weg' die het blad dient te volgen. Van alles is er al geprobeerd. Van 12x per jaar tot 1x per jaar, op thematische items gebaseerd of juist weer tegendraads en onvoorspelbaar. Het werd de uitgeefster te veel. Met het geringe aantal leden, de onvoorspelbaarheid van subsidies en een voortdurend geldgebrek gooide ze de doek in de ring. Als troost mag de redactie een jaar lang aanblijven en een nieuwe formule (onder het motto 1x per jaar) proberen op te zetten.

En juist dit is wrang. De redactie die het blad in het afgelopen jaar liefdevol onder haar hoede nam en het van een hele nieuwe opzet (en vormgeving door Erik Wong) voorzag is met dit vierde nummer goed op dreef gekomen. Er ligt een prachtig tijdschrift. Het blijkt alleen door (bijna) niemand te worden gelezen.

Maarten Kloos (directeur ARCAM), van wie onduidelijk was of deze nu wel of geen redactielid was geweest kondigde aan een verwarrende en fragmentarische voordracht te zullen geven in de vorm van een echte 'architectenlezing'.

Kloos bleek jaloers te zijn op architecten die -gevraagd met een lezing ergens hun licht over te laten schijnen – traditiegetrouw eerst vijf minuten vaag stamelen over het aangeboden onderwerp en vervolgens met zwier een grote carrousel dia's uit de tas toveren om vervolgens een uur lang over hun eigen werk te praten; van hun eerste aanbouw tot het laatste schetsontwerp. Kloos parodieerde het met verve.

Kloos liet zien wat hij zo al doet (met dia's uiteraard): een lokaal architectuuragentschap in Amsterdam, wat beleidsplannen, adviesjes over de Zuidas, etc. etc.

Hij sprak verder kort over de Belverdere Nota van Van der Ploeg, over de nieuwe architectuurnota, over stad (en stedelijke cultuur) en het begrip tijd. Bij dat laatste lijkt ook Forum te horen. Forum zou volgens Kloos de prachtige herinneringen van bijvoorbeeld Izaak Salomons aan het papier moeten toevertrouwen zodat deze juweeltjes niet verloren gaan. Binnenkort is het te laat, aldus Kloos.

Dus toch, een blad voor oude mannen en vrouwen. Geen mens kwam daarom op de gedachte de uitgeefster flink van katoen te geven over haar besluit het blad in te vriezen. Niemand kwam op de proppen met een reddingsplan buiten A et A om. Niemand durfde ook te zeggen dat het mooi was geweest en dat het einde van deze eeuw een prachtig moment was om er mee op te houden. Zoals al vele jaren het geval is met Forum was het ook nu een kwestie van pappen en nathouden. Er werd een borrel gedronken, er werden wat herinneringen opgehaald – daar bleef het bij. De redactie verdient beter.