Vandaag ontvangen Tania Concko en Pierre Gautier in Parijs de Médaille d’Architecturre-Prix Delarue. De Prix Delarue is een architectuurprijs die om de drie jaar door de Académie d’Architecture wordt uitgereikt aan architecten met een buitengewoon talent. In Nederland realiseerden Concko en Gautier het (Europan)woningbouwproject Zaanwerf in Zaandam.
Langs de oevers van de rivier De Zaan in de gemeente Zaandam ligt een voormalig industrieterrein van elf kilometer lang. Herontwikkeling van dit gebied vindt plaats binnen de kaders van het zogenaamde Zaanoeverproject. Zaanwerf, een onderdeel van het project, werd begin jaren negentig door de gemeente voorgedragen als locatie voor de Europanprijsvraag. Het leuke van de Europanprijsvraag is dat jonge ontwerpers daadwerkelijk de kans krijgen hun winnend ontwerp te realiseren. En zo konden de winnaars van de Europan Zaandam, Concko en Gautier, in 1996 beginnen met het bouwen van hun ontwerp.
Voor Zaanwerf ontwierpen Concko en Gautier zowel het stedenbouwkundige plan, als de openbare ruimte, 102 woningen en drie parkeergarages. De overige woningen werden ontworpen door Claus en Kaan Amsterdam (82 woningen) en Van den Oever, Zaaijer, Roodbeen en partners (69 woningen en bedrijfsruimten).
Om de autonome historische ontwikkeling van het gebied ten opzichte van de oude stad te benadrukken werd een nieuw kanaal aan de oostzijde van de locatie gegraven, daarnaast werden nog eens vier dwarskanalen aangelegd. De locatie werd hierdoor opgesplitst in drie eilanden. De relatie tussen water en land werd zo versterkt maar ook kon het gebied hierdoor gefaseerd ontwikkeld worden.
Om de herinnering aan het voormalige industrieterrein niet te doen vervagen werden de woongebouwen aan de Zaan vormgegeven als zijn negentiende eeuwse industriële bebouwing: monolithisch en functioneel. De woningen aan de stadkant zijn kleiner van schaal. Ook de inrichting van de openbare ruimte geeft verwijzingen naar de vroegere functie van het terrein: kades langs het water en lege steenachtige openbare binnenterreinen.
De vormgeving van de door Concko en Gautier ontworpen woongebouwen verwijst ook letterlijk naar het verleden. Een woongebouw lijkt te bestaan uit een opeenstapeling van containers; de geprefabriceerde gevelelementen met houten beschotten en aluminium puien zijn gevat in een metalen frame. Het andere woongebouw bestaat uit twee volledig monolieten blokken waartegen metalen balkons, galerijen, luchtbruggen en trappen zijn geplaatst.
Kritiek die men kan hebben op het project Zaanwerf betreft de monofunctionaliteit van het gebied – iets wat de architecten niet kan worden aangerekend – en de rigide wijze waarmee Zaanwerf verwijst naar het eigen verleden. Dit alles neemt niet weg dat Cocko en Gautier met Zaanwerf een fraai werkstuk hebben afgeleverd.