Feature

Kho Liang Ie

In de Rotterdamse vormgevingsgalerie Vivid is een bescheiden expositie ingericht met het werk van interieurarchitect en industrieelontwerper Kho Liang Ie. Kho Liang Ie, wiens naam onder meer voortleeft in de prijs die het Amsterdams Fonds voor de Kunst jaarlijks uitreikt aan een industrieel ontwerper, speelde een belangrijke rol in de implementatie van het concept kantoortuin in Nederland.

Kho Liang Ie (1927-1975) emigreert in 1949 vanuit Indonesië naar Nederland. In Amsterdam studeert hij tussen 1950 en 1954 aan het Instituut voor Kunstnijverheidonderwijs (IVKNO). In de opleiding wordt sterk de nadruk gelegd op een analytische benadering van de ontwerptechniek, een sterke gerichtheid op en contact met de maatschappelijke werkelijkheid en op de industriële produceerbaarheid. Kho loopt tijdens zijn studie stage bij stichting Goed Wonen waar hij na zijn studie ook gaat werken. In het begin van zijn carrière legt hij zich vooral toe op het ambachtelijke. Wanneer in de jaren zestig de welvaart stijgt gaan bedrijven – mede uit concurrentie overwegingen – meer belang hechten aan kwalitatieve verbeteringen van hun producten. Het is ook in deze periode dat Kho gaat werken voor meubelfabrikanten als Fristho en Artifort waardoor hij grotere naamsbekendheid krijgt. Zijn ontwerpen kenmerken zich door een voorkeur voor pure lijnen, abstracte vormen en een terughoudendheid in vormgeving. Echter de emotionele en esthetische aspecten tellen in zijn ontwerpen even zwaar als de functionele waarbij de functie van de producten niet wordt aantast. Dit vormgevingsprincipe geldt niet alleen voor zijn meubelontwerpen maar ook voor de tentoonstellingen en stands die hij inricht.

Begin jaren zestig krijgt zijn bureau meer grootschalige opdrachten, zoals de vormgeving van de hoofd- en vertekhal van Schiphol (1962-1969). Omdat reizende mensen veelal nerveus zijn, wil Kho de vertrekhal visueel zo rustig mogelijk te maken: geen reclames, geen kiosken en geen bars, geen felle kleuren en een voorkeur voor wit. Dit past ook bij zijn opvatting dat mensen van zichzelf kleurrijk zijn en hierdoor zelf zorg dragen voor de kleur in het interieur.

Vanaf de jaren vijftig wordt met een nieuwe ruimtelijke organisatievorm voor kantoorindeling; de kantoortuinen doen hun intreden. Ten grondslag hieraan liggen nieuwe opvattingen over werkorganisatie en efficiency. Kho behoort tot een van de eerste in Nederland die dit type kantoorindeling vorm geeft. Zo ontwerpt hij kantoortuinen voor het Provinciehuis in Assen (1971) en voor Phonogram International in Baarn (1972). Kho accentueert in zijn ontwerpen met name de sociaal-psychologische voordelen van deze inrichtingsvorm: meer communicatie, meer openheid en afzwakking van hiërarchie. Vanaf het begin van zijn carrière tot aan zijn dood heeft Kho Liang Ie in zijn ontwerpen de mens altijd centraal gesteld. Of zoals hij het zelf stelde: het streven steeds maar weer opnieuw om de mensen gelukkig te maken.