Nieuws

OK5 / Beeldende kunst en de publieke ruimte

Op 18 november hield de Hogeschool voor de Kunsten in Arnhem open dag. De kunstopleiding is beroemd door de in 1966 opgerichtte afdeling die zich specialiseert in ‘kunst in de openbare ruimte’. Op de open dag waren een aantal projecten te zien die ontwikkeld waren in het kader van deze opleiding, inmiddels ‘OK5 / Beeldende kunst en de publieke ruimte’ gedoopt.

De vierjarige opleiding OK5 richt zich op de culturele aspecten van de openbare ruimte. Op de open dag werden verschillende projecten getoond waaronder een aantal projecten van vierdejaars studenten.

Een project betrof het vinden van een oplossing voor het probleem van het wildplassen in de gemeente Arnhem. De 'daders' worden gedifferentieerd in drie groepen, de 'illegale', 'fun' en 'hoge nood' plassers. In plaats van het bestrijden van wild plassen wordt eraan tegemoet gekomen.

Oplossing: de wildplassers lokken, urine afvoeren en de plaatsen regelmatig reinigen. De 'illegalen' worden gelokt door geheimzinnig blauw licht en schakelen met de eerste druppel (via sensoren) de steeg- of straatverlichting uit zodat ze ongezien hun gang kunnen gaan. De funplassers kunnen een zwellichaam activeren volgens het principe van de tampon. De volgende dag komt de gemeentereiniging langs, plaatst nieuwe en wringt de oude uit. Voor de hoge noodplassers worden (modulaire) lantaarnpalen voorzien van urbinoirs, waar overlast is van wildplassen kunnen bewoners een aanvraag indienen voor een urbinoir.

Een tweede project betrof een plan om de Markt in Oosterhout weer een sociale functie te geven. Het plein leeft nu niet. Van de aangrenzende panden biedt alleen de horecagelegenheid met terras gelegenheid tot sociale ontmoeting. De kerk die de Markt aan de noordzijde begrenst, is stille getuige van de religieuze functie die het plein ooit had. Bij de vorige herinrichting zijn de laatste graven verwijderd.

Met het ontwerp wordt de kans geboden om de oude functie nieuw leven in te blazen. 'De keus om in het centrum te liggen is een keuze voor de openbare ruimte. De mate waarin dit ontwerp gestalte krijgt is daarmee een publieke keuze. Er wordt collectief bepaald in hoeverre dit begraafplein in de openbare ruimte zijn vorm gaat krijgen. Het ontwerp wordt door de inwoners van Oosterhout zelf tot uitvoering gebracht.' Panden aan het plein kunnen een aan uitvaart gelieerde functie krijgen.

In het kader van 'Rotterdam 2001 – culturele hoofdstad' wordt in Vlaardingen 'Geluk is te vinden' of '0800-KLAVER' uitgevoerd. De vraag was om het contact tussen burger en gemeente te verbeteren.

De oplossing maakt gebruik van de volgende gegevens: het naoorlogse Vlaardingen streefde naar een stad in vier kwadranten met 135.000 inwoners, door ongelukkige ontwikkelingen is het vierde kwadrant nooit bebouwd. Vlaardingen heeft veel, maar vaak zeer verwaarloosd, groen, met name in de buitenwijken uit de jaren '50 en '60. Deze wijken worden nu gezien als kansarme wijken.

In het project 'Geluk is te vinden' worden de kansarme gebieden getransformeerd naar kansrijke. De gebieden worden begin 2001 ingezaaid met trifolium, klavertjes drie. Een deel van deze klavertjes drie zal muteren tot klavertjes vier, het ultieme gelukssymbool. Op de normaal gesproken uitgestorven grasvelden zullen mensen speuren naar geluk. Eenmaal gevonden mogen ze niet worden geplukt; 0800-KLAVER, de klavercentrale moet worden gebeld om het heuglijke het feit en de winst vast te stellen. De grote hoofdprijs en verschillende kleinere prijzen worden tijdens het groot Vlaardings k4 feest door de burgemeester uitgereikt.

Kern van de opleiding is de band met 'het veld'. Workshops en prijsvragen, en het aan de opleiding verbonden projectbureau, spelen een bepalende rol in de opleiding. Onder de inzendingen van spraakmakende prijsvragen als Baljuwplein in Katwijk, de beken in Hengelo en Amfibisch Wonen zitten steevast ontwerpen van studenten van OK5. Gezien bovenstaande projecten is het te hopen dat de studenten dat in de toekomst net zo intensief blijven doen als in het verleden.