Feature

Het aanzien van Nederland – reactie van een winnaar

Bij de bekendmaking van de winnaar van de 2e Bouwfondsprijs ‘Het aanzien van Nederland’, sprak Carel Weeber zijn ongenoegen uit de opzet van dit soort ideeënprijsvragen. Woningbouw is een serieuze zaak, aldus Weeber, daarom moet men stoppen met dit soort modieuze onzinprijsvragen te organiseren. ArchiNed sloot zich aan bij deze opinie en stelde dat, de nominaties in ogenschouw genomen te hebben, Weeber niet anders dan gelijk kon worden gegeven.
Van een van deze winnaars ontving ArchiNed een reactie op de gang van zaken rond de bekendmaking van de prijsvraag.

Sandor Naus, ontwerper van het winnende CutUp Livin', schrijft het volgende:

'Als deelnemend, en naar later bleek, winnend team waren wij nogal verbaasd over de televisie-uitzending rond de 2e Bouwfondsprijs. Verbaasd op een onplezierige manier. Omdat er een essentieel verschil bestaat tussen datgene waar de jury ons op beoordeeld heeft en datgene wat de televisiekijker en het tijdens de uitzending aanwezige deskundige panel, van onze inzending gezien heeft.

Wat is het geval? De prijsvraag bestond uit twee ronden. In de eerste ronde werd er om een concept gevraagd en de manier van uitwerking werd vrij gelaten. Onze inzending bestond uit een poster en een boekje dat het concept verduidelijkte. De door de vijf genomineerde teams uitgewerkte tweede ronde van de Bouwfondsprijs bestond uit een tentoonstelling in het NAi die een ruimtelijk voorstel op basis van het concept liet zien, en een essay dat voorafgaand aan de tentoonstelling aan de jury werd toegezonden om het plan te funderen.'

'Op basis van deze twee onderdelen heeft de jury haar oordeel geveld. Echter, géén van deze twee onderdelen werd door de NPS op televisie getoond! In plaats daarvan werden de filmpjes getoond die de NPS speciaal voor de uitzending heeft laten maken over de vijf ontwerpen. Bij het maken van de filmpjes hadden de ontwerpteams weliswaar enige inspraak maar géén eindredactie en werd duidelijk gezegd dat ze als laagdrempelige uitleg voor 'het grote publiek' bedoeld waren. Deze filmpjes zijn daarom zelfs bewust buiten de jurering gehouden! Wij waren dan ook zéér verbaasd te moeten constateren dat er uiteindelijk niets anders dan deze filmpjes op televisie getoond werd… afgezien van de tentoonstellingsbeelden uit het NAi die als achtergrond dienden voor het commentaar dat Jan Terlouw gaf. Verder bevatte ons filmpje alleen beelden uit de eerste ronde inzending en geen beelden van ons uiteindelijke ontwerp. Kortom: de televisiekijker heeft niets gezien van datgene waarop de jury z'n oordeel heeft gebaseerd en heeft niets gezien van ons uiteindelijke ontwerp voor de woonwijk van de toekomst!'

'Ook het aanwezige panel (en waarschijnlijk ook Carel Weber) heeft het met met deze fimpjes moeten doen. Waardoor er dus de vreemde situatie onstond dat de jury enerzijds en de televisiekijker en het panel anderzijds twee totaal verschillende voorstellingen van onze inzending hebben gekregen. Het panel leek dan ook maar niet te snappen waarom de jury ons plan had uitgekozen als winnaar. Juryleden kwamen zelfs na de uitzending naar ons toe om ons mede te delen hoe slecht ze de filmpjes vonden geworden en hoe weinig die duidelijk maakten over het ontwerp. Eenieder die er meer over wil weten is nog tot 7 januari welkom in het NAi om alsnog het materiaal te bekijken waarop de jury ons wel de eerste prijs heeft toegekend. Tevens hierbij een aantal beelden van dat ontwerp omdat ook de Archined website nog niets heeft laten zien van onze uiteindelijke inzending en slechts onderdelen toont uit de eerste ronde inzending!

Onze inzending voor de tweede ronde beschrijft een situatie in 2025 waarin er bedrijven wereldwijde netwerken van leefwerelden exploiteren. Zo'n leefwereld valt het best te vergelijken met een compacte stad; op één vierkante kilometer worden naast verblijfs- en kantoorruimtes, winkelcentra, sportfaciliteiten, uitgaansgelegenheden en recreatievoorzieningen ondergebracht waarvan gemiddeld 32.500 mensen gebruik maken. Verblijven in deze leefwerelden is gebaseerd op het leasen van ruimte. Bij één van de bedrijven wordt een leasecontract afgesloten dat de grootte, de verblijfsduur, de inrichting en het pakket diensten en services dat bij de ruimte wordt gevraagd beschrijft. Dit leaseconcept speelt in op de veranderingen die er in de toekomst zullen plaatsvinden in tijd- en ruimtegebruik. Die zullen een grote behoefte creëeren aan flexibelere ruimtelijke typologieën voor wonen en werken. Leasen is daarbij aantrekkelijk omdat niet langer het bezitten van spullen belangrijk zal zijn, het gaat om de toegang tot die spullen, de mogelijkheid om ze te kunnen gebruiken. Het in eigendom hebben van spullen wordt een te traag gegeven in een situatie waarin het draait om de laatste versie en de nieuwste update. De leasebedrijven treden op als 'providers' van leefwerelden en proberen hun omgevingen een eigen identiteit te geven, net zoals bijvoorbeeld hotelketens dat doen. Verder bestaat de mogelijkheid om steeds van andere leefwerelden, op andere locaties in de wereld, gebruik te maken waarbij er gezorgd wordt voor het transport van eventuele persoonlijke eigendommen en de inrichting van ruimtes op de nieuwe locatie.'

'Als ontwerpers hebben we de identiteit van één van deze leasebedrijven, Wide World inc., aangenomen en een publicatie gemaakt voor de toekomstige bouw van zes leefwerelden in Nedeland tussen 2030 en 2049. Het eerste project is het getoonde 'Green Valley', een leefwereld die in 2030 bij knooppunt Badhoevedorp, tussen Amsterdam en Schiphol, gebouwd zou moeten worden. Het project is gesitueerd op een stuk grond dat nu nog braak ligt, onder de rook van Schiphol. In de beschreven toekomstsituatie is de luchthaven naar een Noordzee-eiland verplaatst en bevindt zich op de huidige locatie alleen nog de terminal voor niet-transit passagiers. Het terrein is ongeveer 2500m. lang en 750m. breed, kent een aantal ondergrondse lagen voor transport-, parkeer-, en dienstruimtes, is aangesloten op de nieuwe Amsterdamse noord-zuid metro, heeft een eigen treinstation en is direct verbonden met Schiphol en de autobanen A4 en A9. In het hart van het plan bevindt zich een soort canyon waarin een enorme binnentuin wordt ondergebracht. Deze groenzone, waarop alle verblijfsruimtes uitzicht hebben, vormt de specifieke identiteit van deze leefwereld.'

Sandor Naus, namens CrashComfort, ontwerper van de winnende CutUp Livin' inzending.