Feature

Centrumgebied Amsterdam Zuidoost

Vandaag opent in Amsterdam Zuidoost Villa Arena zijn deuren. Deze woonboulevard is de nieuwste trekker die van het gebied ten westen van station Bijlmer een aantrekkelijk centrum moet maken. In 1993 werd begonnen met het ontwikkelen van dit gebied. Hoe ver is men nu? Een kleine excursie in woord en beeld.

Pi de Bruijn ontwierp in opdracht van de gemeente het stedenbouwkundig plan. Een 75 meter brede boulevard, met als referentie de Champs Elysées in Parijs, vormt de ruggengraat van het gebied. Hij verbindt het bestaande winkelgebied Amsterdamse Poort met het nieuwe uitgaanscentrum. Een ovale toren moest de stedenbouwkundige afsluiting van de as vormen.

In 1993 ging de eerste paal de grond in. Het eerste gebouw in het gebied, Amsterdam ArenA (architecten Rene Schuurman en Sjoerd Soeters) stond lange tijd als een gelande vliegende schotel vrij in de ruimte. Tegenover het stadion werd de Pathé bioscoop gebouwd (architect Frits van Dongen).

De grote overhoekse glaspui maakt dat dit gebouw ook voor de boulevard zelf uitnodigend is. Door de pui is ook de aandachtstrekker van het gebouwgoed zichtbaar: de grote glazen trap met verlichte treden die om de zoveel tijd van kleur veranderen. Naast de bioscoop is een aantal maanden geleden de Heineken Music Hall gereed gekomen (architect Frits van Dongen). Voor een minimaal budget diende een maximum aan volume gerealiseerd te worden. Dit gebrek aan budget wordt op verschillende niveaus duidelijk: het is een dichte doos geworden zonder relatie naar de straat, en overal in en aan het gebouw zijn uitingen van de sponsors terug te vinden.

De cartooneske manier waarop dit is gedaan maakt dat het niet stoort met het interieur, maar de vraag rijst wel of sponsors zich niet wat terughoudender zouden kunnen opstellen. Kwalijker is de vrijwel dichte gevel ondanks de ramen op maaiveldniveau. Achter de ramen hangen gordijnen en staan objecten waardoor niemand een blik naar binnen wordt gegund. Hierdoor is deze kant van de boulevard vanaf de bioscoopfoyer volkomen doods. Naast de Music Hall worden nu de voorbereidingen getroffen voor de bouw een tijdelijk theater. Daarna moet hier GETZ verrijzen, een centrum waar gezondheid, entertainment en zakelijke dienstverlening worden verenigend. Bovenop het gebouw staan 200 woningen gepland. GETZ moet in 2007 gereed zijn, gelijk met het nieuwe station Bijlmer.

Aan de overkant van de boulevard heeft Sjoerd Soeters de plintbebouwing bestaande uit winkels en kantoren van het stadion ontworpen. Over smaak valt te twisten maar op dit moment is het wel het enige project dat enige schaal, ritme en kleur geeft aan de boulevard.

Aan het einde van de as wordt een 95 meter hoge kantoortoren gebouw (ontwerp SOM), aan de andere overkant komt een 150 meter hoge woontoren naar ontwerp van Wiel Arets.

Tussen deze twee gebouwen zit Villa Arena geklemd. Deze overdekte woonboulevard is ontworpen door Benthem en Crouwel. Karakteriseerde Emile Zola het eerste warenhuis in Parijs als 'het paradijs voor de vrouw' dan is Villa Arena vast de hemel. De ervaring is bij binnenkomst overweldigend: hoog, ruim en licht.

Vier verdiepingen met winkels zijn gelegen rondom een geknikte vide. De verdiepingen verspringen ten opzichte van elkaar waardoor het gevoel ontstaat alles overal te kunnen zien. De vide is afgedekt met een luchtkussen dak zodat de dakconstructie minimaal kon blijven. Door het plastic valt gefilterd licht in de vide en luchtbruggen en roltrappen geven de vide een zekere dynamiek. Bijzonder is de met koper beklede 'heath bar', met panoramaraam en via een luchtbrug te bereiken. Eenmaal weer buiten komt men terug op aarde, over de brede lege boulevard terug naar station Bijlmer. Er moet nog veel gebeuren voordat dit het nieuwe bruisend centrum van Amsterdam Zuidoost wordt.