In Leerdam wordt de laatste hand gelegd aan de ruwbouw van het glazen huis. Na een jaar van bouwen staat de diamant van Kruunenberg en Van der Erve Architecten dan eindelijk in de open lentelucht van van het Lingelandschap.
Vijf jaar geleden won het architectenduo met het ontwerp ‘Laminata’ de prijsvraag die was uitgeschreven door de woningbouwcorporatie CWL in Leerdam. De hoofdprijs: uitvoering 1:1. Zij stelden voor een Glazen Huis te ontwerpen als een gelamineerde glasmassa waar de leefruimte als het ware in uitgehouwen zou worden. Het ontwerp zet het conventionele glazen huis zoals die bekend is geworden door onder andere Mies van der Rohe en Phillip Johnson volledig op zijn kop. Hier zijn de buiten- en binnenwanden opgebouwd uit verticaal geplaatste en verlijmde floatglasplaten. Het aanzicht van de wand bestaat uit de centimeter dikke ruggen van dit ruwe glas. De dikte van de wanden varieert van een decimeter tot anderhalve meter en bepaalt mede de kleur en de lichtintensiteit in de ruimte.
En inderdaad het is een sprookje, nog mooier dan Charreau en Bijvoet met hun ‘Maison de Verre’ ooit hebben durven dromen. Vanuit de entreehal word je al het zachtgroene licht gewaar dat dit huis betovert. Twee zeepaardjes volgen elkaar in een paringsdans door diepte van de Adriatische zee. Het blijkt het gebroken silhouet te zijn van een bouwvakker in regenpak die door de 21 meter lange gang loopt. Met een hogedrukspuit verwijdert hij de lijmresten van het glas; de laatste handen aan de ruwbouw.
Op plaatsen waar de wand anderhalve meter dik is neemt het licht af en wordt het groen donkerder. Boven een deuropening is in het glas een stalen buis te zien die door ronde gaten in de platen is geregen, een zeer charmante oplossing voor een latei. En omdat architecten het niet kunnen laten is voor de constructie een zeer strakke ritmering van 1.20 meter gekozen. Dit komt in de buitenwanden terug als gekantelde zwarte glasvlakken, in de dakconstructie als glazen vinnen en op de binnenwanden als iets minder fraaie aluminium pijpjes die in de assemblage van het dakvlak voorzien. Waar het dak wordt gedragen door de glasvinnen, boven de lange gang, is direct zicht naar de buitenlucht. Het houten dakvlak, dat van buitenaf een behoorlijke dikte blijkt te hebben, zweeft hier op lucht van glas. Aan de andere zijde wordt het dak gedragen door een dikke rubberen dakbalk die de ruimtes veel meer insluit. Hier bevinden zich dan ook de slaapkamers en een badkamer. Tussen deze besloten ruimten leidt een trap naar een later in het ontwerp toegevoegd souterrain. Alsof het contrast niet groter kan is hier gekozen voor een zware, vrij lage betonnen catacombeachtige ruimte. Hier bevinden zich wat conventionelere kamers en een studio die uitkijkt op de patio midden in het huis. Deze patio is omgeven door transparant thermoglas en brengt met een gat in het dakvlak direct zonlicht tot in het diepste deel van het huis. Deze kelderruimte heeft een aantal bijzondere details. Zo geven gaten in het plafond even een glimp van de bovengelegen glasmassa. De koplampen van de auto die de keldergarage inrijdt verlichten via een raam tot borsthoogte de patio en daarmee de hoofdruimten van het huis. Met een tweede trap langs de patio kom je weer uit in de hal even boven maaiveldniveau en bevind je je weer in het hart van de diamant.
Een huis als deze is een uitzondering in de bouwpraktijk. Voor de realisatie van een dergelijk ontwerp is altijd veel meer tijd en geld nodig. Zo ook hier. Ondanks vele toezeggingen heeft de gemeente Leerdam echter geen vinger uitgestoken. Zelfs het beloofde stuk land bleek niet beschikbaar. Dit werd gelukkig gecompenseerd door het gulle aanbod van een naastgelegen school voor geestelijk gehandicapte kinderen. Ook heeft glasleverancier Saint-Gobain Glass veel bijgedragen in materiaal en kennis. De glazen wanden zijn plaat voor plaat verlijmd in een loods op de bouwplaats. Alhoewel het bouwproces vrij omslachtig lijkt is het bouwen van dit huis een geslaagd experiment geweest. Het heeft niet alleen aangetoond dat deze toepassing van glas in praktijk mogelijk blijkt maar het laat vooral zien dat het gelamineerde glas een betoverende sfeer aan de ruimte geeft. En dan heb ik het niet eens over het verlichte huis op een donkere avond gehad.
Verwacht wordt dat het Glazen Huis eind mei wordt opgeleverd. De architecten en de andere betrokken hebben dan twee weken het huis voor zichzelf voor het wordt overgedragen aan de nieuwe eigenaren. In de eerste twee weken van juni zullen er excursies worden georganiseerd.