Afgelopen jaar opende de nieuwe stadsgevangenis Hoogvliet in Rotterdam. Atelier van Lieshout (AVL) ontwierp de inrichting van de bezoekersruimte, met als pièce de résistance een heus ‘glas-in-lood’ raam. Fotograaf Rob ’t Hart verbleef enkele uren in het gevang en maakte de foto’s bij dit bericht.
De nieuwe stadsgevangenis in Hoogvliet is het gevolg van een nieuwe insteek die er door de overheid is gekozen op het gebied van de penitentiaire inrichtingen, met als doel de overlast door criminaliteit in de grote steden aan banden te leggen. Het programma van de gevangnis omvat drie onderdelen: het traditionele huis van bewaring, een afdeling voor de strafrechtelijke opvang van verslaafden (S.O.V.) en een half-open inrichting. De drie onderdelen zijn door het Rotterdamse architectenbureau DKV in één complex ondergebracht.
Atelier van Lieshout kreeg aanvankelijk de opdracht om in het kader van de 1 procent regeling een kunstwerk voor het complex te ontwerpen. Gaande de opdracht werd dit uitgebreid tot de complete inrichting van de bezoekerszaal. Joep van Lieshout, de voorman van AVL, heeft voor deze opdracht eerst een aantal bestaande gevangenissen bezocht. In het eerste nummer van het tijdschrift Smaak (een uitgave van de Rijksgebouwendienst) schetst Van Lieshout de sfeer in deze inrichtingen. 'Het was allemaal supernetjes maar helemaal fout en heel gevoelloos. De gevangenissen deden heel erg denken aan middelbare scholen of ziekenhuizen ( ) Verschrikkelijk.'
De inrichting van de bezoekersruimte van de nieuwe gevangenis moest volgens Van Lieshout daarom maar eens wat drama in de ruimte brengen. Hij koos voor een mengeling van een kloosterachtige inrichting, een scheepsinterieur en een Brabants café met beukehouten stoelen, hardhouten tafels en een opvallen 'glas-in-lood' raam om het contast met de zakelijke architectuur van DKV te vergroten.
Het glas-in-loodraam is het pièce de résistance geworden. Het is feitelijk een polyester-in staal-raam met een bloemenmotief, waarbij de verdeling van de stijlen nauwgezet moest beantwoorden aan de wettelijke voorschriften die een maximale afstand van 13 bij 13 centimeter toestaan tussen de tralies. Drie patrijspoorten in het hart van de bloemen kunnen geopend worden.
Over het werkelijke effect van de ingreep maakt Van Lieshout zich weinig illusies. De boeven en hun bezoekers zitten inmiddels in het decor. 'Maar de mensen die gebruik maken van de ruimte kijken nergens naar. Ze kijken alleen maar naar wie er op bezoek komt. Je kan ernaast de meest vreemde dingen gaan doen maar het maakt ze geen zak uit wat er om hen heen gebeurt.'
Blijft natuurlijk de vraag voor wie al deze moeite dan nu gedaan wordt.