Vrijdag 15 juni vond de opening plaats van een tentoonstelling naar aanleiding van de meervoudige studieopdracht voor de honingraatflat Kleiburg. Drie kunstenaars en drie architecten werd gevraagd Kleiburg een nieuw gezicht te geven. Opvallend: de drie kunstenaars blijken typische architectenplannen te hebben ingeleverd, en de architecten kunst. De Amerikaanse architect Greg Lynn (1964) maakte het beste plan en krijgt een vervolgopdracht om zijn ideeën in een uitvoerbaar plan om te zetten.
Kleiburg is een typische Bijlmerflat uit het begin van de jaren zeventig met 500 huurwoningen in tien lagen. De flat staat in het zogenaamde Bijlmermuseum, een deel van de Bijlmer waar de flats en de openbare ruimte hun oorspronkelijke vorm zullen behouden en waar de geest van het originele ontwerp zal blijven voortbestaan. Kleiburg moest, als symbool van het ingrijpende stedelijke vernieuwingsprogramma in de Bijlmermeer, een 'monument van verandering' worden. De drie kunstenaars (Henri Jacobs, Atelier van Lieshout en Jan van de Pavert) en de drie architecten (Sauerbruch Hutton Architekten, Lucien Kroll en Greg Lynnis) werd tevens gevraagd na te denken over energiebesparende maatregelen, zonne-energie en 'bijzondere vormen van isolatie'. Niet direct zaken waar een beeldend kunstenaar zich dagelijks mee bezig houdt en de stelling lijkt gerechtvaardigd dat de drie kunstenaars zijn gevraagd omdat men verwachtte dat daar de meest wilde ideeën vandaan zouden komen. Achteraf blijkt dat niet het geval en is aan de ontwerpen niet af te lezen of ze van een architect of kunstenaar zijn.
Als oprichter van het architectuurbureau Form in Los Angeles geniet Greg Lynn enige bekendheid, vooral in de USA, maar bijvoorbeeld ook in Japan, waar hij aan de Yokohama Pier werkte. In Wenen is een ontwerp van Lynn gerealiseerd, en Kleiburg wordt, als alles doorgaat, zijn tweede Europese project. De uitnodiging om aan de Kleiburgstudie mee te doen, heeft hij te danken aan de omvorming van een oude textielfabriek in New York tot een Koreaanse presbyteriaanse kerk, in 1999 gereed gekomen. Lynn wordt uitgebreid voorgesteld in het inspirerende, prachtig uitgegeven boek ArchiLab, waar het experiment in de architectuur centraal staat. Met 59 andere bureaus laat Lynn in dat boek een veelheid met de computer gegenereerde vormen zien, waarvan het maar de vraag is of het ooit architectuur zal worden. Voorlopig, en dat heeft Lynn met zijn meeste experimentele collega's gemeen, zijn het blobs die het zo te zien als screensaver heel aardig zullen doen. Renée Drost, bewoonster van Kleiburg, formuleerde dit aspect in haar openingstoespraak bij de tentoonstelling als volgt: 'Kleiburg is een gebruiksvoorwerp. Dat mag er best bijzonder uitzien, maar het moet wel doen waarvoor het is gemaakt en het moet veilig zijn.' Goed gezegd, en dat een screensaver in het Nederlands schermbeveiliging heet, is niet genoeg.
Het ontwerp voor Kleiburg heeft ook wat van een screensaver, namelijk eentje die op iedere PC zit en waar er een soort lens over het scherm beweegt die het bestaande beeld plaatselijk vervormt en bol maakt. Deze beweging is herkenbaar in de gebogen huid die Lynn als gevel voor zich ziet. Is Patrimonium gevallen voor het idee 'Kleiburg als beeldscherm'? Nee, want de keuze voor Lynn komt niet voort uit waardering voor zijn kunstzinnige gevel, maar is gerechtvaardigd vanuit de bewondering voor Lynns verrassende, simpele maar doordachte, en vooral werkbare reorganisatie van flat en woningen. En dat heeft Lynn beter gedaan dan de andere vijf deelnemers. De gebogen huid accentueert de logistieke ingrepen waar nodig en is bijvoorbeeld boller bij stijgpunten. Lynn maakt in Kleiburg 'elf verschillende buurten die allemaal een eigen entree en circulatie hebben'. Dit zorgt voor 'een grote variatie aan uitzichten, belichting, ruimtelijke verhoudingen en vormen.' De hippe en de snelle blik bedienende maar vaak flinterdunne computerarchitectuur, ook wel 'computerbarok' genoemd ('screensavermodernisme' rekenen we na vandaag ook goed) blijkt hier in dienst te staan van een doordacht en intelligent organisatieschema. De vorm volgt en de vorm maakt tegelijkertijd korte metten met de als monotoon te kenmerken oude gevel, waarbij herhaling ontwerpconcept is geweest. Lynn maakt er met zijn ingreep een monoliet van, een unieke compositie waar geen meter hetzelfde is. Inpakartiest Christo had het hem niet verbeterd. Het lijkt wel kunst.