Recensie

Haarlemmermeer 2030: Ceterum censeo Zwanenburg relocandam esse

Begin juni vond een door het Architectuur Podium i.s.m. de BNA Kennemerland georganiseerde workshop plaats. Doel was om een nieuwe kaart van de Haarlemmermeer anno 2030 op te tekenen. Voorafgaand aan de workshop werden de deelnemers opgewarmd met een gloedvol en terdege onderbouwd betoog over de ontwikkeling van de Haarlemmermeer door Peter Poot, zoon van Jan Poot (visionair, speculant en projectontwikkelaar van het eerste uur). Fedde Reeskamp nam deel aan de workshop en doet verslag van de visie van Poot.

De Haarlemmermeer is de afgelopen decennia het chaotisch slagveld geweest van de strijd tussen de niet gecontroleerde uitbreiding door Schiphol versus Vinex. Om elk misverstand uit de weg te gaan: Poot is voorstander van een ongelimiteerde groei van de luchthaven, maar verzet zich tegen de manier waarop: 'Het ruimtebeslag van Schiphol is veel te groot. Schiphol bezit een verouderd, nog uit de propellortijd daterend tangentieel systeem van banen. Met een parallelsysteem, zoals in Heathrow kunnen veel meer vliegbewegingen gerealiseerd worden. Ter vergelijking: Heathrow handelt 50% meer vliegbewegingen af op twee banen, tegenover Schiphol vijf.' Hij rekent voor dat met een doelmatig systeem banen het ruimtebeslag met 40% verminderd zou kunnen worden. Op deze wijze zou 1200 ha vrij kunnen komen, terwijl groei van Schiphol naar 100 tot 120 miljoen reizigers mogelijk blijft. Doorschuivend kunnen dan, bovenop de huidige doeltallen, ten westen van Hoofddorp 100.000 woningen gerealiseerd worden, noodzakelijk voor de luchthavengebonden arbeidspool.

Volgens Poot heeft de Haarlemmermeer de potentie om economisch gezien, tot één van de kwalitatief krachtigste locaties van Europa uit te groeien. Immers, met de uitbreiding van Europa zal er de komende decennia een geleidelijke migratie tot stand komen, waarbij op de as Amsterdam Brussel Parijs bijna een kwart van alle Europeanen zullen wonen, werken en recreëren. 'Dan zullen er wel lessen moeten worden getrokken uit de ontwikkelingen rond moderne luchthavens in de USA. Zo is een eindplaatje van wezenlijk belang. Ruime infra, niet achteraf maar als ruimtereservering vooraf. Een compact baansysteem zoals dat in Tampa wordt gehanteerd, met concentratie in plaats van spreiding van geluidsoverlast. En tot slot een woon-werk centrum van internationale allure.' Poot is echter pessimistisch over de huidige gang van zaken: 'De Haarlemmermeer gaat dezelfde kant uit als Chigago (O'Hare) 30 jaar geleden. 'Inefficiënte en niet toereikende infra, verspilling van ruimte en energie.'

In zijn visie zou een degelijk best-scenario door alle betrokkenen (overheden, Schiphol, KLM, bewoners) moeten worden opgesteld, daarbij uitgaand van feiten: 'Schiphol groeít nu eenmaal door tot 100 miljoen reizigers of je het er mee eens bent of niet. Het vervoer blíjft nu eenmaal groeien en ook als je Schiphol zou limiteren blíjft de Haarlemmermeer een aantrekkelijke plaats voor vestiging van bedrijven. Zwanenburg lígt nu eenmaal ongelukkig, maak de bewoners blij door ze een schitterend woonpark aan te bieden buiten de geluidszone'.

Poot spoorde de aanwezige architecten aan in de door hen die middag op te stellen eindvisie deze feiten als onderlegger te gebruiken. 'Doe waar de overheid nog niet toe in staat is gebleken en kom met een visie die van de Haarlemmermeer een door de gehele wereld erkende toplocatie maakt.' Waarop zij aan de slag gingen en met een verrassend voorstel kwamen.