Recensie

Europees Panorama

Ondanks alle verschillen tussen de lidstaten van de Europese Gemeenschap, de moeizaamheid waarmee besluitvorming tot stand komt en de onmogelijkheid om tot een munt te komen, is op de expositie Europees Panorama te zien dat de ’taal’ van de Europese architectuur toch tamelijk eenduidig is.

Europees Panorama is een tentoonstelling over nieuwe ontwikkelingen in de binnenstedelijke gebieden van de 15 hoofdsteden van de Europese Unie en kwam tot stand met medewerking van deze steden. Een tijdsbalk plaatst het ontstaan en de ontwikkeling van de steden in historisch perspectief. Modes in stadsuitleg en architectuur zijn, door de eeuwen heen, duidelijk herkenbaar, een fenomeen dat zich nog steeds voor doet. Iedere hoofdstad heeft in de tentoonstelling zijn eigen hokje gekregen waar recent gerealiseerde of binnenkort te realiseren projecten worden getoond op het gebied van infrastructuur, stedenbouw en architectuur. Opmerkelijk is dat wat op de panelen wordt getoond soms zo vreselijk op elkaar lijkt.In bijna alle steden krijgen oude industriĆ«le complexen nieuwe functies. Werden deze complexen tot een paar jaar geleden nog gesloopt, tegenwoordig krijgen ze een 'landmark' functie in snel veranderende wijken en stadsdelen. De functies die ze toebedeeld krijgen zijn in alle steden nagenoeg hetzelfde: winkels, galeries, horeca en woningen. Het is ook een soort zekerheid voor de bezoeker van de stad, in welke stad deze ook komt, in het oude pakhuis, voormalige fabriekscomplex, of markthal is altijd wat te beleven. De woningen in Dublin konden net zo goed in Amsterdam staan, en het kantoor in Londen net zo goed in Berlijn. Voor een groot deel komt dit door het internationale architectencircuit, een Foster is nu eenmaal een Foster of die nu in Londen of Berlijn staat. Maar het ligt natuurlijk ook aan de keuze van de getoonde projecten, de wijze waarop de steden zich willen presenteren. Waarom heeft bijvoorbeeld Amsterdam er voor gekozen het Nemo van Renzo Piano te tonen? Het is niet bepaald een van Piano's meest spraakmakende projecten. In plaats van zich te onderscheiden van elkaar willen de steden – merkwaardig genoeg – op elkaar lijken. Naar de redenen hiervoor kan men slechts gissen. Daar waar handel wordt bedreven draagt iedereen ogenschijnlijk hetzelfde pak, alleen met de keuze van de stropdas onderscheidt men zich? Over dit merkwaardige verschijnsel wordt op de tentoonstelling zelf met geen woord gerept.

Ter bevordering van het eenheidsgevoel zou iedereen Europees Panorama moeten bekijken. Het enige minpuntje van deze door het Pavillon de l'Arsenal (Parijs) gemaakte, fraai vormgegeven en informatieve tentoonstelling is, dat de tentoonstellingstekst alleen in het Frans is. Ondanks de schijnbaar uiterlijke gelijkenis tussen de landen, is de weg naar een echte Gemeenschap nog lang.