Voor de tentoonstelling Squatters, een samenwerking tussen Witte de With in Roterdam en Museu Serralves in Porto, werd de kunstenaars gevraagd een werk te produceren buiten het gangbare tentoonstellingscircuit, op gekraakte plekken in de stad. Hoewel het resultaat niet altijd even eenvoudig met de doelstellingen te rijmen is, vormt een aantal werken van Squatters een boeiend tijdsbeeld.
‘Parallel’ / Runa Islam
Het videoproject van Runa Islam, ‘Parallel’, toont op twee aansluitende beelden hetzelfde eenvoudig script opgenomen in de verschillende contexten van Porto en Rotterdam. De beide hoofdpersonen voeren simultaan handelingen uit, ze lopen door overeenkomstige stedelijke ruimten. Wanneer de Rotterdamse protagonist de moderne trap van zijn hotel bij de Boompjes afrent doet zijn Portugese evenbeeld hetzelfde op een klassieke stenen trap, beiden aan het water. Mooi is het beeld wanneer vanuit het midden de beide Bruggen, de Erasmus in Rotterdam en ponte D. Luis van Eiffel in Porto, een minutendurende pas de deux dansen. Hoewel er meer dan een eeuw tussen de bouw van beide bruggen zit voelen ze elkaar prachtig aan, terwijl de beide mannen niets vermoedend door hun eigen steden haasten. ‘Parallel’ speelt beide culturele hoofdsteden tegen elkaar uit; de traagheid van de Portugese pannendaken waar kerktorens bovenuit torenen tegenover de neonverlichte stoere drukte van de Rotterdamse skyline. Het vormt een spiegel die gebeurtenissen en plekken in beide steden versmelt, waardoor ze een nieuwe betekenis krijgen, die van de ongelijkvormige overeenkomst.
Juan Cruz laat met Disused Track een in onbruik geraakt spoortracé in Engeland zien. De gemonteerde videobeelden missen helaas de kracht je mee te slepen door deze spannende omgeving van overwoekerde rails en vervagende waarschuwingsborden. Doordat het standpunt, de beeldhoek en de beweging in de verschillende scènes steeds verschillend is mist de film de mogelijkheid van zijn dagdurende reis een waarheidsgetrouw beeldverslag te maken. De omgeving is bezocht maar zeker niet gekraakt. | Costa Vece laat op een fascinerend eenvoudige manier de vergankelijkheid van het materiele zien. In de ene ruimte staat een pallet handelswaar, in de andere een ware ‘squat’, een golfplatenhuisje inclusief kartonnen dozen en matras op de vloer. Beide installaties worden geteisterd door de alles vernietigende kracht van een traag lekkend dak. De dozen verweken, de matras raakt bevlekt, de verterende schimmels kruipen in de poten van de stoel. Niemand grijpt in, de bewoners zijn weg, de bezoekers kijken apathisch toe hoe de waterdruppels langzaamaan de veiligheid wegvreten.
Angela Ferreira probeert met een statische installatie twee monumentale woningbouwprojecten met elkaar te verbinden, de Kiefhoek van J.J.P. Oud uit de jaren twintig en het woonblok van Alvaro Siza in Bouça van een halve eeuw later. Met haar architectonische sculptuur wil ze een functioneel bouwwerk tot een esthetisch object omvormen. Maar zijn beide bouwwerken niet al tijden door het Drosteëffect van de citeerzieke architectuurkritiek reeds tot archetypische objecten benoemd? Staat de Kiefhoek niet al tijden op de sokkel van het moderne monument? Het lijkt me achterhaald om na al die tijd een replica te maken om aan te geven wat het reeds is. Het is hiermee niet meer dan een met veel moeite geconstrueerde herhaling.
De tentoonstelling Squatters bestaat uit twee delen die in Museu Serralves in Porto en Witte de With in Roterdam te zien is. Squatters#1 t/m 23 september, Squatters#2 is te zien 7 oktober t/m 2 december. Naast de boven beschreven kunstenaars is werk te zien van Francis Alys, Giuseppe Gabelone, Miguel Palma, Ceal Floyer en Damian Ortega.