Recensie

De magische contradictie van OMA

Afgelopen zondag is in de hoofdstad van kitsch: Las Vegas een tweetal Guggenheim musea geopend. Rem Koolhaas kreeg de opdracht voor het ontwerp van de Main Gallery en het Hermitage Museum direct na het winnen van de Pritzker Architectuur Prijs een jaar geleden.

Guggenheim Las Vegas van OMA

In eerste instantie rijst de vraag: is deze combinatie mogelijk? 1.Las Vegas, een stad van lichtjes, glitters en schreeuwende neon, geheel in dienst van het rollende geld. 2.De Solomon R. Guggenheim Foundation, een elitair genootschap die de kunst op een hoger niveau van het commerciële podium plaatst. 3.Rem Koolhaas, die opdrachten aanneemt van de succesvolste iconen van de vrijemarkteconomie en tegelijkertijd op Harvard een studie doet naar het succes van het communisme. Ja, het is allemaal mogelijk in de stad van het ultieme massavermaak.

OMA heeft binnen het complex van het Venetian Resort-Hotel-Casino twee gebouwen ontworpen. Een grote kunsthal, het Guggenheim Las Vegas achter het Venetian en een kleinere tentoontoonstellingsruimte, het Guggenheim Hermitage Museum, ook wel jewel box genoemd. Dit Hermitage Museum is een samenwerking tussen Guggenheim en het Staats Hermitage Museum in St. Petersburg, Rusland. Al met al een hele verzameling succesvolle museum’brands’ als nieuwe attractie.De kunsthal zal naast grote reizende tentoonstellingen multi-media, video, en hoog-technologisch-gebaseerde kunst tentoonstellen. Deze Guggenheim ‘main gallery’ is een ode aan het industriële tijdperk met een schuifdeur van 22 bij 22 meter, een 35 ton dragende kraanbaan en een media wand van 20 bij 40 meter die de noordelijke wand van de kunsthal vormt. Tegelijkertijd geeft het ontwerp de kitsch van Vegas een plek met een replica van de plafondschildering van het centrale deel van Michelangelo’s Sixtijnse Kapel.Het Guggenheim Hermitage Museum (de jewel box) dat voor de entree van het Venetian complex ligt heeft buiten- en binnenwanden van Cortenstaal. De 4 hallen in dit museum hebben vloeren en plafonds van esdoorn hout. De stalen gevels zijn direct zichtbaar vanaf de beroemde Las Vegas strip en staan in schril contrast met de neo-klassieke gevels van de gebouwen rondom.

De vraag rest of deze twee gebouwen de markteconomie inderdaad een nieuw politiek bewustzijn geven, zoals Koolhaas dat voorstaat. Of profiteert Koolhaas van de kans weer een compromisloze one-liner neer te zetten? Zijn deze vreemde industriële bouwsels slechts de volgende in de het rijtje van ‘alles kan’ of leveren ze een blijvend contrast met het omringende pretpark?Het Guggenheimmuseum in Bilbao heeft inmiddels duidelijk gemaakt dat de architectuur de kunst kan overschaduwen, dat dit museum vooral publiek trekt vanwege het gebouw en dat de kunst een bijkomend verschijnsel is. Naast het effect dat deze gebouwen van OMA teweeg zullen brengen moeten de musea temidden van het hele pleziercircus zich met serieuze kunst staande weten te houden voor een publiek dat liever naar fruitmachines staart. Een reprise van de drukstbezochte tentoonstelling ooit, ‘The art of the motorcycle’ moet de verwachte ‘succes story’ inleiden.