Feature

Loten om een opdracht

Prijsvragen, besloten opdrachten en Europese selecties geven architecten soms het idee aan een veredelde loterij mee te doen. Gisteren was het werkelijk zo ver. In Zwolle lootten de architectenbureau Greiner Van Goor en Hubert-Jan Henket om de ontwerpopdracht voor een theater. Greiner Van Goor won.

De ontwerpopdracht voor een theater op het Noordereiland in Zwolle kwam tot stand via een Europese selectie. Uit 40 bureaus die interesse toonden bleven vijf bureaus over voor een visiepresentatie. Na een complexe berekeningsmethode waarin van alles en nog wat werd meegenomen en waarin burgers, bestuurders en deskundigen een stem kregen, leek Henket te gaan 'winnen'. Maar het geld bleek in dit geval spelbreker. Europese regels bepalen dat het goedkoopste ontwerp een voorsprong van 20% van de stemmen krijgt. Let wel hier wordt niet bedoeld de bouwsom, die is in deze fase nog niet aan de orde, maar het ontwerphonorarium. Dankzij deze regel kon Greiner Van Goor langszij komen. Een gelijkspel dus. Loten was de enige oplossing waarmee uit dit keuzedilemma kon ontsnappen.Maandagmiddag om half twee stopte de notaris twee lootjes met namen van de twee bureaus in een blikken trommel, de wethouder schudde eens goed en de notaris trok het lootje van Greiner Van Goor.

Hoewel de opdracht Greiner Van Goor van harte gegund is, geeft deze procedure toch te denken. De beoordelingscommissie is vol lof over Henkets ruimtelijke en architectonische visie en geeft aan dat men in het geval van Greiner Van Goor een 'minder goed beeld van het exterieur van het gebouw en de stedenbouwkundige context' heeft, maar wel 'overtuigd is van de deskundigheid om een goede zaal te ontwerpen'. Het is ons niet bekend hoeveel duurder Henkets honorarium was, maar stel dat het niet zo veel scheelde. Dan had architectonische kwaliteit toch mee moeten spelen. Er wordt in Nederland al zo idioot goedkoop gebouwd, zeker waar het openbare gebouwen betreft, om dan nu de prijs – nogmaals: niet de bouwsom, maar het ontwerphonorarium – zo sterk te laten meetellen in de selectie is eigenlijk te gek voor woorden. Het is een extra aanmoediging om bij dergelijke selecties vooral 'goedkoop' te ontwerpen, dat er in de uiteindelijke ontwerp- en bouwperiode geld bij moet is van later zorg; eerst winnen. Beide bureaus zijn evenmin blij met deze procedure. 'Bizar', vond Martien van Goor de situatie. Greiner hield aan de gehele procedure een 'onbevredigend gevoel' over. Henk van Laarhoven van Hubert-Jan Henket architecten toonde zich een sportief verliezer: 'Er kan er maar één winnen.'Voor de bouw van het theater is 57 miljoen beschikbaar.