Ooit was het gebied ten noorden van het IJ het Rotterdam van Amsterdam, met scheepswerven, industrie en arbeiders. Toen ging de scheepsbouw industrie failliet. En nu worden de IJ-oevers volop herontwikkeld. Angelique Mergler vat de ontwikkeling samen.
Ooit
Was het gebied ten noorden van het IJ het Rotterdam van Amsterdam, met scheepswerven, industrie en arbeiders. Met nooddorpen, tuindorpen en tuinsteden, en een kilometerslange gordel van industrie aan het IJ. Zo is de Groene Draeck, het schip van Beatrix, hier bijvoorbeeld gebouwd. Het meest westelijke deel van deze IJ-oever werd gebruikt als dok en constructieplaats voor de Coentunnel.
En toen
Ging de scheepsbouw industrie failliet. Deze bedrijven, die vaak een enorm grondoppervlak besloegen, lieten de IJ-oever vervallen achter. Nieuwe bedrijvigheid zocht en vond er een plaats. Vooral garage bedrijven, doe-het-zelfzaken, bouwbedrijven, kortom bedrijvigheid die weinig te maken had met de bijzondere ligging aan het IJ. Ook was de nieuwe bedrijvigheid vaak veel kleinschaliger van opzet dan de oude. Insteekhavens werden gedempt om ruimte te maken voor wegen en bedrijven. Het karakter van de IJ-oever veranderde hierdoor drastisch. Wat steeds is gebleven is het fantastische zicht op de contouren van Amsterdam aan de overkant van het IJ.
Nu .
Worden de IJ-oevers volop herontwikkeld. De zuidelijke IJ-oevers inclusief de oostelijke haveneilanden zijn bijna klaar. Nu is de noordzijde aan de beurt. Amsterdam denkt na over de wijze waarop dat moet gebeuren. Noord vormt één van de grote vernieuwingsopgaven waar de gemeente Amsterdam zich de komende jaren voor geplaatst ziet. Het projectbureau Panorama Noord is opgericht die onder andere een masterplan maakt voor de noordelijke IJ-oever. Een lichtkunstenaar zal voor het gehele gebied een lichtplan opstellen. Nabij de Sixhaven, direct achter het Centraal Station, is door de inkrimping van Shell ruimte voor woningbouw. De eerste halte van de nieuwe Noord/zuid metrolijn moet hier gerealiseerd worden. Direct ten westen hiervan wordt gezocht naar een stedelijke mix van wonen en werken. Verder naar het westen, schuin tegenover de strekdam, ligt de voormalige NDSM-werf, toen ze gebouwd werd de grootste werf van Europa. De werf wordt nu ontwikkeld tot een cultureel brandpunt. Hier zal ruimte komen voor kunstenaars die door de ontwikkelingen aan de zuidelijke IJ-oever elders huisvesting moeten zoeken. Op voormalige kraansporen worden ateliers gebouwd. Het gebied direct naast de A10 zal plaats blijven bieden aan grootschalige bedrijvigheid. De relatie met de ruige wereld van het IJ is hier uitgangspunt bij de inrichting van de openbare ruimte.
De Van Hasseltkanaalzone, de 100 meter brede reservering voor een kanaal dwars door de Punt van Oud Noord, verbindt de oostelijke en westelijke IJ-oever met elkaar. Hierlangs zijn eveneens verschillende ontwikkelingen gaande. Het Stedelijk Museum bouwt hier zijn depot. Centraal in deze zone komt de tweede halte van de Noord/zuidlijn, die het nieuwe stedelijke Centraal Park Noord zal ontsluiten. Ook zal hier woningbouw gecombineerd met verschillende functies worden gerealiseerd. Aan de oostzijde ligt tenslotte het Hamerkanaalgebied aan het IJ. Ook in dit gebied zijn ontwikkelingen gaande. Hier is kleinschalige bedrijvigheid gesitueerd die verder zal worden geïntensiveerd en gemengd: garages naast sportscholen, een bordeel, horeca en (bedrijfs)wonen. De verankering aan en het zicht op het IJ is ook hier uitgangspunt.
Op verschillende plekken zal openbare ruimte aan het IJ worden gerealiseerd. Het Keerkringpark aan de westzijde, en het Balkon aan het IJ aan de oostzijde van de Van Hasseltkanaalzone, gekoppeld aan een gebouw in het water, zijn hiervan voorbeelden. Ook hier zal het zicht op het centrum van Amsterdam adembenemend zijn.
Op dit moment zijn de bouwactiviteiten al gestart. Met name in het westelijk deel, aan de Cornelis Douwesweg, is al het een en ander te zien van de toekomstige ontwikkelingen die de komende decennia het gezicht van Noord sterk zullen veranderen.