Vanaf September 2001 verzorgt het Berlage instituut, in samenwerking met de TU Delft, een tweejarige onderzoeksprogramma. De Ph.D kandidaten zullen werken aan ‘nieuwe ruimtelijke strategiën voor de verstedelijkte cultuur van de huidige Tweede Moderniteit’. Het onderzoek valt binnen een door het Berlage instituut geformuleerd thema maar zal een praktijkgerichte, subjectieve invulling krijgen.
Met dit samenwerkingsverband tussen de TU Delft en het Berlage instituut zullen beide instellingen een grote stap kunnen maken in het veld van het internationale architectuuronderzoek. Waar de onderzoeksplaatsen aan de faculteit Bouwkunde altijd onderbezet zijn gebleven, heeft het Berlage instituut (B.i.) in de afgelopen jaren de internationale status verworven van een serieus architectuurlaboratorium. Het programma van het B.i. had tot op heden echter niet een vervolg waarbij een officiële doctorstitel kon worden behaald. De TU Delft daarentegen bezit de officiële papieren en de financiële middelen om een onderzoek te mogen ondersteunen, maar heeft met de rigoureuze onderwijshervormingen van de afgelopen decade veel moeten inboeten op het internationale aanzien. Ooit behoorde Delft tot de vijf beste technische universiteiten in de wereld, nu worden de kwaliteiten van een pas afgestudeerde bouwkundig ingenieur uit Delft sterk in twijfel getrokken. Om er beiden op vooruit te gaan zullen de twee instituten de krachten bundelen. Het zal gaan om een zeer intensief onderzoeksprogramma dat slechts twee jaar duurt waarvoor de kandidaten twintigduizend gulden per jaar moeten neerleggen. Als dit niet door individuele subsidies bij elkaar gesprokkeld kan worden zal vijftienduizend gulden worden vergoed door het Berlage instituut. (voor vragen kunt u contact opnemen met Roemer van Toorn) Blijkt het onderzoek na twee jaar een succes, dan zal de veertigduizend gulden worden terugbetaald.
De huidige rector van het Berlage instituut, Wiel Arets, krijgt in dit verband van de TU Delft een tweede pet in de vorm van de titel Professor en zal daarmee leiding geven aan het onderzoeksprogramma. (dit berust volledig op toeval, het had elk ander persoon kunnen zijn) Wiel Arets heeft voor dit onderzoek de term 'Progressive Research' geïntroduceerd, 'een wetenschappelijk academisch manifest met objectieve en subjectieve aspecten, die kunnen worden gedefinieerd en besproken in een internationale professionele redevoering'. Roemer van Toorn, die tevens zelf een onderzoeksplaats zal vervullen, neemt de rol op zich dit onderzoeksprogramma te realiseren. In het kort: 'Met name zal de potentiële ruimte van Europa nader worden bestudeerd als mogelijke vorm van weerstand tegen verdere Amerikanisering. Europa is in tegenstelling tot Amerika een landschap vol complexe en paradoxale overlappingen, van oud en nieuw, van periferie en centrum. Deze vele complexe tegenstellingen die niet langer volgens een bipolair denken van Either/or kan worden begrepen ziet het Berlage instituut als een potentieel veld voor nieuwe kansen. Nauw in verband daarmee staat ook de noodzakelijke veranderende rol van de architect. Europa is vol potentiële mogelijkheden om de vervlakking van onze civilisatie tegen te gaan. Uiteraard zijn er ook vele andere plekken te vinden waar een rijkdom aan verschillen te vinden zijn die weerstand bieden aan een 'sameness disguised as difference'. Een mogelijke studie voor een Ph.D is te onderzoeken wat er gebeurt als je de populatie van Nederland verdubbeld, of wel een stedelijke cultuur die onvermijdelijk is en onderzoekt wat deze congestie voor een progressieve idee van civilisatie met zich mee kan brengen.'
Het onderzoeksprogramma stelt voor het komende jaar vier plaatsen ter beschikking voor kandidaten afkomstig van het Berlage instituut of andere afgestudeerde academici. Het onderzoek staat open voor architecten, stedenbouwers en landschapsarchitecten. Begin juli zal de definitieve prospectus, inclusief gastdocenten bekend gemaakt worden.