Feature

Polderprijsvraag

Voor de nieuwbouw van de faculteit natuurwetenschap, wiskunde, informatica van de Universiteit van Amsterdam in Watergraafsmeer is vandaag Rudy Uytenhaak aangewezen als hoofdarchitect in een samenwerkingsverband met Meyer en Van Schooten en Herman Hertzberger. De architecten was gevraagd een ontwerp te maken voor de faculteit en een stedenbouwkundige visie op de ontwikkeling van het hele terrein.

OMA

Hennig Larsen

Ken Yeang

In de voorstellen van UN Studio en Henning Larsen bevindt de FNWI zich volledig op de door het supervisorenteam aangewezen voorkeurslocatie. De beoordelingscommissie merkt op dat UN Studio niet aangeeft hoe de verdere ontwikkeling van het terrein zou kunnen worden vormgegeven. Wel werd over UN Studio gezegd dat zij de enige waren met een werkelijk vernieuwend stedenbouwkundig plan, er werden alleen vraagtekens gezet bij de realiseerbaarheid en de mate waarin hun architectuur samen zou kunnen gaan met de reeds bestaande gebouwen.

Rudy Uytenhaak kiest bewust voor een andere oriëntatie, dwars op de polderstroken. Ken Yeang wijkt in zekere zin af van de door het supervisorenteam ingeslagen richting; hij probeert de verschillende aanwezige richtingen in de verkaveling met elkaar te verzoenen, maar situeert het belangrijkste deel van zijn ontwerp boven op de Kruislaan. Ken Yang werd geprezen om de relatie die hij legde met het nieuw te bouwen station Watergraafsmeer en de duurzaamheid die een grote rol speelt in zijn ontwerp.

Het voorstel van OMA kan volgens de commissie in eerste instantie ook gelezen worden als één lang volume, maar dit doet wellicht onrecht aan de met de inzending beoogde reactie op de ontwikkelingsvisie van het supervisorenteam. De argumentatie van OMA om op deze locatie te kiezen voor ‘ontpoldering’ is voor de beoordelingscommissie onnavolgbaar.

Meyer & Van Schooten werden geprezen om hun vermogen voor lastige complexe problemen, intelligente oplossingen te verzinnen. De beoordelingscommissie prees in het ontwerp het feit dat het maaiveld vrij blijft van verkeer – parkeren wordt op het dak gerealiseerd maar vond deze oplossing gezien vanaf de snelweg niet fraai (want je ziet dan immers een parkeerplaats in plaats van die internationale onderzoeksfaculteit). Herman Hertzberger werd geprezen om de wijze waarop hij sociale interactie tot stand bracht. Keuze voor Rudy Uytenhaak is gebaseerd op het goede doordacht plan op alle schaalniveau's; stedenbouwkundig intelligent en plausibel. Het geeft antwoord op mogelijk te realiseren nieuwbouw. Het is het beste antwoord met betrekking tot functionaliteit, flexibiliteit, faseerbaarheid en uitvoerbaarheid zonder dat het dogmatisch is, aldus de beoordelingscommissie.

Voor de opdrachtgever van deze meervoudige opdracht stond de ambitie voorop om een excellente internationale omgeving te scheppen voor hoogwaardig onderwijs, onderzoek en samenwerking met instellingen binnen en buiten de universiteit. Belangrijk is het feit dat in de Watergraafsmeer een aantal instituten gevestigd is waarmee de faculteit nauw samenwerkt en in de toekomst een gezamenlijk Wetenschapcentrum van mondiale betekenis wil creëren.

Het ontwerponderzoek van de deelnemers aan de meervoudige opdracht moest antwoorden bieden op vragen hoe de landschappelijke identiteit van Anna’s Polder kan worden uitgebuit, hoe een gebouw met het formaat Extra Large (XL) gestalte kan krijgen of, als er gekozen wordt voor een zekere verbrokkeling in afzonderlijke gebouwdelen, hoe de faculteit toch een eigen identiteit kan krijgen. Het dynamische karakter van de te huisvesten vakgebieden vraagt om flexibiliteit op alle schaalniveaus. De stedenbouwkundige context en bijzondere elementen in het programma van eisen bieden een rijk arsenaal aan inspiratiebronnen om een bijzonder concept voor deze opgave te ontwikkelen.

De UvA heeft ervoor gekozen meer dan één architect met de uitvoering van deze opdracht te belasten. De gedachte hierachter is allereerst dat een opdracht voor een bouwopgave van circa 80.000 m2 omvangrijk is. En hoewel dit lastig is te kwantificeren, biedt een verdeling van de werkzaamheden over drie architectenbureaus, mits goed georganiseerd, naar het oordeel van de beoordelingscommissie, waarin onder andere Kees Christiaanse en Pi de Bruyn zitting hadden, meer voordelen dan nadelen. Tenslotte wordt op het WTCW terrein een zekere heterogeniteit nagestreefd en derhalve zouden diverse architectonische signaturen een kans kunnen krijgen.

Bij vier van de zeven inzendingen is sprake van één langgerekt volume dwars over het terrein. De beoordelingscommissie plaatst vraagtekens bij deze oplossingsrichting; aangezien het gebouwen betreft met een lengte van 400 tot 500 meter. De commissie ziet als nadeel van lange gebouwen in oost-west richting dat er in feite daardoor een tweedeling in het gebied zou kunnen ontstaan: een aantrekkelijk voorgebied rond de Anna Hoeve en een tweederangs gebied achter de faculteit.