Recensie

Latent Space

“Veel werk is uitdagend met als enige doel een onontkoombare dialoog met de toeschouwer” belooft de inleidende tekst van de tentoonstelling Latent Space. Een uitnodiging voor alle zintuigen.

Het kleine zwarte schermpje bij de ingang van de expositieruimte lijkt een eerste uitnodiging tot een dialoog. Niets blijkt minder waar te zijn; het kunstwerk van Diller + Scofidio heeft geen 'touch-screen' toepassing. Na een eerste voorzichtige aanraking vertelt de suppoost dat het dvdschijfje kapot is.

Latent Space is de titel van een kleine expositie in de balkonzaal van het NAi. Ze heeft tot doel de bezoeker te laten ervaren dat geen enkele ruimte neutraal is. Niet echt een opzienbarend uitgangspunt maar wel de wijze waarop dit wordt gedaan, namelijk door het inzetten van kunstwerken. De curatoren JaapJan Berg en Henry Urbach selecteerden negen kunstwerken van diverse kunstenaars en architecten, die bij de beschouwer een onvermoed (latent) gevoel moeten oproepen. Gevoelens die een ruimte anders moeten doen voorkomen dan dat deze in eerste instantie lijkt.

Met dit uitgangspunt de kunstwerken bekijkend, is het raadselachtig waarom de curatoren enkele foto's van Katherina Bosse, uit de serie 'Realms of Signs – Realms of Senses', kozen voor de expositie. Op de foto's zijn onder meer een draaimolenpaard te zien en een kamer ingericht als boudoir. Dat de inrichting van een ruimte bij sommige mensen van invloed kan zijn op hun gevoelstoestand is geen verrassende constatering. Wat de gefotografeerde interieurs van Katherina Bosse los moeten maken staat te lezen in de Architectuurkrant nr.41 van het NAi, het blijken thematisch ingerichte kamers te zijn ter ondersteuning van bepaalde seksuele fantasieën.

boven: Jürgen Mayer H. heat.seat prototypes, 2002 (courtesy galerie Müllerdichiara, Berlijn)

Beter geslaagd is het werk van Jürgen Mayer H. en Jasper de Haan architecten. In de balkonzaal staan drie 'Heatseats' van Jürgen Mayer H., stoelen beschilderd met een warmtegevoelige verf. Jasper de Haan architecten beschilderde de vloeren en een wand met fosforescerende verf. Onbewust laat de bezoeker zijn sporen achter als het licht dimt en de door hem aangeraakte plaatsen en geworpen schaduwen oplichten. Tevens gade geslagen door de camera in de installatie van Ebru Özseçen ontstaat een beklemmende bewustwording van de werkelijkheid: de bewakingscamera's die mensen ongezien volgen en de DNA-sporen die overal onzichtbaar worden gelaten.

De video-installatie 'Passage' van Aziz + Cucher is intrigerend. De video toont een hal met massief stenen muren, waar halverwege aan de rechterzijde licht naar binnen valt. De muren van de hal bewegen, lijken te ademen, de hal wordt smaller en breder. Op de achtergrond zijn niet te onderscheiden geluiden hoorbaar. Vanwege de locatie en de wijze waarop de installatie geplaatst is, wordt echter geen moment de illusie gewekt dat de muren daadwerkelijk ademen of wordt het claustrofobisch gevoel opgeroepen dat Will Navidson uit Mark Danielewski's roman House of leaves moet hebben ervaren, toen zijn woning bleek te kunnen krimpen en groeien.

Het NAi is geen kunstmuseum en ontbeert daarom misschien de kennis en mogelijkheden om kunstwerken goed tot hun recht te laten komen. De expositie Latent space voedt desondanks wel het gevoel naar meer. Mogelijk een vervolg: Latent space II  in met samenwerking met Boijmans Van Beuningen?