Feature

Van uitstel kwam afstel

De soap rondom de nieuw- en verbouw van het Amsterdams Stedelijk Museum lijkt tamelijk onverwachts te zijn afgelopen. De nieuwbouwplannen zijn van de baan. Uit de Begroting 2003 van de gemeente Amsterdam blijkt dat de 56,7 miljoen euro die het College gereserveerd heeft voor het Stedelijk Museum, ingezet gaat worden voor een grootschalige renovatie, vernieuwing en verbetering van het bestaande gebouw inclusief de Nieuwe Vleugel.

Wat vooraf ging.

In 1989 worden de eerste gedachten geformuleerd ter verbetering van het Stedelijk Museum. Vier architecten krijgen van directeur Wim Beeren een uitnodiging mee te doen aan een studie-opdracht. In december 1992 presenteren Rem Koolhaas, Wim Quist, Carel Weeber en Robert Venturi hun plannen. Februari 1992 wordt het ontwerp van Robert Venturi als beste uitgekozen, Rudy Fuchs is dan Van Beeren opgevolgd als directeur. In 1993 blijkt dat de nieuwbouwplannen te ambitieus zijn, in het programma moet flink worden gesneden om binnen het budget van 30 miljoen gulden (ruim 13,6 miljoen euro) te blijven. November 1994 wordt vrij plotseling de opdracht aan Venturi ingetrokken. Volgens de opdrachtgever omdat de architect het aangepaste ontwerp nog niet getekend heeft, maar volgens de architect is hiervoor nooit officieel opdracht gegeven.

Ondertussen heeft het Stedelijk Museum al wel een andere architect bereid gevonden een passend ontwerp te maken, Alvaro Siza. Het college van B&W stemt in met deze keuze. Een storm van protesten steekt op vooral omdat de regels met betrekking tot de Europese aanbestedingen zijn genegeerd. December 1994 wordt erkend dat men onzorgvuldig heeft gehandeld en dat er alsnog een Europese aanbesteding zal plaats vinden. Twaalf bureaus reageren op de oproep, vier worden er uitgenodigd, Siza was bij voorbaat al geselecteerd.

Een maand later, juni 1996, wordt bekend dat Siza de uitbreiding van het Stedelijk Museum zal ontwerpen. Op 9 januari 1998 worden de eerste ontwerpen getoond. De vernieuwing van het Stedelijk Museum zal in twee fases plaats vinden: eerst renovatie en nieuwbouw, en in de twee fase vervanging van de Nieuwe Vleugel, de Sandbergvleugel, aan de Van Baerlestraat. Velen zijn verontwaardigd over de plannen tot sloop van deze vleugel. Half cultureel Nederland, inclusief de gemeente Amsterdam, staat opnieuw op haar achterste benen wanneer duidelijk wordt dat het Stedelijk Museum de bouw van de nieuwe Nieuwe Vleugel voor 2 miljoen gulden (ruim 900.000 euro) wil laten sponsoren door autofabrikant Audi.

In juli 2000 besluit de gemeenteraad dat begonnen mag worden met de eerste fase van de vernieuwing. Drie maanden later wordt deze beslissing opgeschort vanwege nieuwe ideeën met betrekking tot een eventuele uitbreiding van het Stedelijk Museum aan de Zuidas, én omdat de financiering nog niet rond is. Besloten wordt om het definitieve besluit uit te stellen tot na de gemeenteraad verkiezingen van 2002.

Het Stedelijk Museum gaat door met plannen maken. Zo wordt samen met het Historisch Museum en het Filmmuseum een plan gemaakt om te komen tot een collectiecentrum. Dit centrum, waarvoor Claus en Kaan Amsterdam een ontwerp maken, moet aan het Van Hasseltkanaal in Amsterdam Noord komen te liggen. Op 14 februari 2002 gaat een raadsmeerderheid akkoord met de nieuwbouw en renovatieplannen van het Stedelijk Museum inclusief het collectiecentrum. Het ontbreekt echter alleen nog steeds aan geld: een kleine 7 miljoen euro voor de nieuwbouw en renovatie, en 29,2 miljoen euro voor het collectiecentrum.

Met de presentatie van de Begroting 2003 lijken de nieuwbouwplannen van het Stedelijk Museum definitief van de baan. De uitbreiding van Siza gaat in ieder geval niet door, evenals het collectiecentrum in Amsterdam-noord. Een deel van de collectie van het Stedelijk Museum zal nu naar een gebouw in Sloterdijk verhuizen. Maar zoals een ware soap betaamt is er een echte cliffhanger. In de Begroting 2003 staat te lezen:' Tevens zal het College in het kader van de ontwikkeling van de Zuidas de opdracht verlenen tot een haalbaarheidsstudie naar de realisatie van een nieuw 'museum van de 21e eeuw'. Een deel van de oorspronkelijke herontwikkelingsplannen van het Stedelijk Museum kan alsnog op die locatie worden gerealiseerd.'

Wordt ongetwijfeld vervolgd.