Feature

Allocated Grounds #04

Paul Toornend heeft met zijn plan Allocated Grounds #04, waarin de open verkavelingstructuur van de Amsterdamse Westelijke tuinsteden wordt versterkt, de WoningbedrijfWimpel gewonnen.

Behalve Paul Toornend waren ook VHP en Delta Vorm Groep tot de tweede ronde van de prijsvraag doorgedrongen. De prijsvraag had betrekking tot 'De Punt' een naoorlogse woonwijk in het Amsterdamse Osdorp. De deelnemers werd gevraagd een visie te geven die zou leiden tot een structurele verbetering van het groen en water in de wijk met als achterliggend idee dat hiermee de leefbaarheid in de wijk zou worden verhoogd. Voor de tweede ronde werd de opgave gepreciseerd, het eindresultaat diende een realistisch en uitvoerbaar plan te zijn. De jury onder leiding van Dirk Sijmons wees unaniem Allocated Ground #04 als winnend aan.

Het plan van Toornend is subtiel en geraffineerd; de schijnbare kleine ingrepen hebben ingrijpende gevolgen. Belangrijkste uitgangspunt van het plan is het behoud, of zelfs versterking, van de open verkavelingstructuur en vormt daarmee een bewuste stellingname tegen de verdichtingplannen in de Westelijke Tuinsteden. AG #04 richt zich op transformatie van de stedelijke identiteit door middel van een zowel ruimtelijke als sociale herdefinitie van de bestaande stedenbouwkundige structuur. Anders dan bij de meeste plannen voor naoorlogse woonwijken worden in AG #04 slechts een paar huizen en garages afgebroken. Dat maakt het plan fris en spannend want waarom moet iets dat niet meer helemaal voldoet altijd gelijk gesloopt worden en vervangen door iets nieuws?

De basis van het plan wordt gevormd door verschillende types duidelijk gedefinieerde stedelijke ruimtes die ieder specifieke ruimtelijke en sociale karakteristieken hebben: kleinschalige en individuele buurten en een wat ruimere collectieve zone. De buurten onderling zijn verbonden door een fijnmazig stelsel van verschillende collectieve stedelijke ruimten. De wegen volgen de bestaande infrastructuur en verbinden de centrale zone direct met de omliggende stad. Gelijktijdig definieert deze ruimtelijke structuur de afzonderlijke buurten binnen het plangebied. De paden voegen zich naar de structuur van de wegen. Naast de paden worden sloten gegraven, zo worden de lange zichtlijnen tussen de randen en de centrale zone versterkt.  De weg-pad-sloot eenheid zorgt voor ruimtelijke eenheid in de wijk.

Met betrekking tot de sociale herdefinitie van de bestaande stedenbouwkundige structuur stelt Toornend voor om de verantwoordelijkheid van bewoners voor hun directe omgeving te vergroten door middel van collectieve verantwoordelijkheid onder meer door de aanleg van besloten collectieve tuinen. Hij pleit voor bewonersparticipatie waarbij betrokkenen actief deelnemen in de inrichting van hun directe leefomgeving. Enerzijds om de realisatie van een stedenbouwkundig plan mogelijk te maken maar ook omdat bewonersparticipatie georganiseerd kan worden als een cultureel en sociaal evenement, en zo een belangrijke bijdrage kan leveren aan de transformatie en presentatie van de identiteit van de wijk. De bewonersparticipatie wordt georganiseerd per individuele buurt; elke buurt wordt in het proces bijgestaan door een team van door de bewoners geselecteerde professionele begeleiders en adviseurs.

De besloten collectieve tuinen voltooien de structuur van afzonderlijke collectieve stedelijke ruimten. Een structuur die behalve uit collectieve ruimten bestaat uit bruggen. Als een informele infrastructuur verbinden de bruggen de collectieve ruimten met elkaar. In de centrale zone van de wijk ligt een grote open ruimte. Deze open ruimte structureert de wijk en sluit aan op de structuur van grote open 'groene' ruimten van Amsterdam-West en het voormalige polderlandschap.

De jury van de prijsvraag adviseert het Woningbedrijf en het stadsdeel Osdorp in gesprek te gaan met Toornend over mogelijke uitvoering van het ontwerp. Het is te hopen dat ze deze raad opvolgen.