Recensie

ArchiLab 2002: Eco-aspecten in de hedendaagse architectuur

ArchiLab is een jaarlijkse architectuurmanifestatie die sinds 1999 plaatsvindt in Orléans. Met debatten en tentoonstellingen wordt de aandacht gevestigd op vernieuwende hedendaagse architectuur.

De resultaten van ArchiLab 2002 zijn samengebracht in een boekwerk en tentoonstellingen. De expositie in de Singel (Antwerpen) toont is een selectie van de projecten met als titel 'Eco-aspecten in de hedendaagse architectuur'.

De term eco-aspecten is enigszins verwarrend omdat je zou verwachten dat het hierbij gaat om ecologische aspecten. Centraal staat echter het economisch gebruik van de ruimte en pas in de tweede plaats het ecologisch omgaan met grondstoffen, aldus de begeleidende tentoonstellingbrochure. De tentoonstelling bevat een aantal interessante projecten maar voor vernieuwende ecologie hoef je niet af te reizen naar Antwerpen.

Wat de expositie wel toont is een uiteenlopende reeks van  vernieuwende projecten: van de computerarchitectuur van NOX tot de machinewoningen van Wesley Jones uit LA. Daarnaast wordt er een video gedraaid met een theoretische verhandeling van Offshore Architects die het werkterrein van de Flying Doctors in Australië analyseerden. Met een veelheid aan diagrammen laten zij zien dat dit netwerk mensen samenbrengt die fysiek honderden kilometers van elkaar verwijderd zijn.

Er zijn ook praktische en gebouwde projecten. Atelier Bow-Wow uit Tokyo tonen zo een vijftien kleine woningen veelal ontworpen voor restkavels in de suburbs van Japan. De maquettes worden als bij de banketbakker op ronddraaiende schijven gepresenteerd. Ook het roof-house project van Tezuka Architects is vermakelijk. Het dak van deze bungalow is voor elk van zijn bewoners via een apart dakraam toegankelijk gemaakt. Letterlijk een daklandschap dus, compleet met douche en kachel.

Het project wat het best aansluit bij het eco-thema in al zijn betekenissen is het ontwerp van Cloud 9. Onder deze naam opereert de Spaanse architect Enric Ruiz-Geli uit Barcelona. Hij heeft een volière ontworpen voor de marinedierentuin in Barcelona. De volière bestaat uit een enorm net over een roestvrijstalen boom. Het net wordt aan twee uiteinden opgespannen zodat er een soort tunnel ontstaat die in het midden deze  artificiële boom gevangen houdt. De holle takken van de boom zijn op sommige plaatsen opgevuld met kokosvezelmatten. De matten worden vochtig gehouden door een netwerk van leidingen die, zoals in een echte boom, water en voedingsstoffen omhoog brengen. Op deze sponsen kunnen echte groene bomen groeien die als nestgelegenheid voor de vogels kunnen dienen. Behalve het ontwerp worden ook de vele studies die er aan voorafgingen op een video getoond. Zo is er een inventarisatie te zien van de verschillende manieren waarop bekende architecten in het verleden bomen hebben vertaald in hun werk en is te zien hoe de vlucht van vogels de vorm van de volière heeft bepaald.

Het boekwerk ArchiLab, franstalig, toont alle projecten. Sommige daarvan zijn moeilijk te begrijpen. Bij sommige betwijfel ik of er wel wat te begrijpen is, ze zijn hooguit onder de categorie 'kunstzinnig' te rangschikken. De publicatie is wel geschikt voor eenieder die zich wil vergapen aan fantastische computerrenderings en andere moderne presentatietechnieken van ontwerpen waar het begrip eco tot het maximum wordt opgerekt.