Onlangs verscheen de publicatie Back from Utopia, the Challenge of Modern Movement. Heeft de moderne beweging nog wel enige relevantie voor de huidige generatie architecten en de architecten in spe? Een boekrecensie van bouwkundestudent Laura van Kappel.
Sinds ik op de universiteit studeer is me één ding opgevallen: we leven in een tijdperk waarin de architectuur zich in een soort 'lege zone' bevindt; het modernisme is voorbij en we moeten ons afvragen hoe het verder moet. Moeten we de ervaringen van de moderne beweging in de prullenbak gooien of hebben ze nog enige relevantie voor de toekomst? Back from Utopia gaat daar over. Hubert-Jan Henket en Hilde Heynen hebben aan 42 architectuurcritici gevraagd een essay te schrijven over de vraag in hoeverre de moderne beweging nog relevant is; wat we van de moderne beweging kunnen leren en wat we er eventueel van kunnen gebruiken. De critici komen van over de hele wereld.
Groot en met inhoud
'Wat een gelikt kaffie!' is de eerste opmerking die velen zullen maken als ze het boek zien. Dat dit slechts uiterlijke schijn betreft blijkt wanneer men zich in het boek verdiept. De teksten zijn gevarieerd vanwege de verschillende schrijvers waardoor het boek niet eentonig wordt. De teksten zijn ingedeeld in categorieën als 'multiple manifestations' en 'critical voices' zodat er een duidelijkere structuur ontstaat. Door de vele foto's, collages en tekeningen worden ze begrijpelijker gemaakt. Niet alles wordt vertelt in tekst, er is ook een strip die de invloeden van de moderne beweging uitdrukt. Achterin het boek zijn beknopte biografieën van de architectuurcritici opgenomen waardoor je een beter beeld krijgt op welk gebied deze mensen werkzaam zijn en waardoor je hun standpunten beter kunt begrijpen. Kortom een sublieme vormgeving van een boek met een helder doel.
Uitdagingen
Alle auteurs zijn het in ieder geval over één ding eens, de moderne beweging behoort tot het verleden. De meningen over de mogelijke invloeden van de moderne beweging op de toekomst lopen nogal uiteen. Zo hebben de meeste, waaronder Norman Foster, Herman Hertzberger en Harry Seidler het idee dat sommige principes van de moderne beweging nog steeds toegepast moeten worden, met name de culturele en sociale ideeën ten opzichte van de architectuur. Daarnaast zijn er serieuze redenen om de negatieve beoordelingen van utopisch denken te bekritiseren. Kortom de meningen lopen nogal uiteen, waardoor je eens bij je zelf gaat nadenken over al die standpunten en uiteindelijk je eigen standpunt een plaats kan geven. Het boek daagt je uit!
Werelds
Er wordt in dit boek vanuit verschillende invalshoeken naar de problematiek van de Moderne Beweging gekeken. Zo wordt onder meer de situatie in Canada, India, Oost-Azië, Europa, Latijna-Amerika en het voormalig Oostblok belicht. Hierdoor kan men zich een goed beeld vormen over hoe de situatie toen was en nu is.
Een ding is zeker: dit boek is niet compleet maar dat is ook nooit de bedoeling geweest van Henket en Heynen. Wel geeft het een goede indruk van de verschillende opinies met betrekking tot het modernistische erfgoed en het daagt mensen uit hun eigen standpunt te formuleren. Het boek is bedoeld voor iedereen en het moet zeker in je kast staan, gelezen en wel.