Architectenbureau Benthem-Crouwel verbouwde de voormalige Schamhart-Heijligersvleugel van het Gemeentemuseum Den Haag tot een zeer functioneel museum.
Na alle grootse nieuw- en verbouw in museumland, zowel nationaal als internationaal, variërend van planfase tot opgeleverd zijn, valt er over de verbouwing van het Schamhart-Heijligers gebouw tot GEM, museum voor actuele kunst, niet zo heel veel te vertellen. Het is niet spectaculair, het is gewoon goed.
Daar waar andere musea (Van Abbe, Boijmans van Beuningen en Stedelijk Museum) er jaren over doen om iets te laten gebeuren is Wim van Krimpen, directeur van het Gemeentemuseum, iedereen voorbijgesneld. Benthem-Crouwel kreeg in 2000 de opdracht en op 14 december 2002 werd het GEM geopend. De no-nonsense aanpak van Van Krimpen en Benthem-Crouwel heeft ervoor gezorgd dat er in korte tijd een goed museumgebouw in Nederland is bijgekomen. Architectuur die zonder te willen epateren dienstbaar is, met veel aandacht en ruimte voor kunstwerk en bezoeker.
Het GEM en het Fotomuseum worden gepresenteerd als een zelfstandige 'unit' van het Gemeentemuseum met een eigen ingang. Het gebouw uit 1962 van de architecten Schamhart en Heijliger is aan de buitenkant, behalve een kleine uitbreiding bij de nieuwe entree, bijna ongewijzigd gerenoveerd. Het interieur en de routing door het gebouw (ca. 3500 m²) zijn totaal gewijzigd om het geschikt te maken voor de nieuwe functies. De in het gebouw aanwezige hoogteverschillen zijn gehandhaafd en uitgebuit; er is een helder onderscheid ontstaan tussen de tentoonstellingsruimtes en de publieke gebieden.
De ingangshal is ruim en open. Een trapje af en je staat in café Gember met een lichtkunstwerk van Babak Afrassiabi en Ralph van Meijgaard aan het plafond. Een trapje op en je kunt kiezen of je het Fotomuseum of het GEM gaat bezoeken. Het Fotomuseum bevindt zich op de eerste verdieping. Het GEM heeft de beschikking over een deel van de eerste verdieping met daarbij de begane grond en de kelder.
De museumruimtes zijn neutraal ingericht en flexibel indeelbaar. Alle techniek (belichting, klimaatbeheersing, etc) is weggewerkt achter het plafond en in de wand. Begane grond en kelder zijn ingedeeld in relatief kleine ruimtes waar geen daglicht binnenkomt. Deze 'kabinetten' zijn uitgerust met technische voorzieningen voor het exposeren van film, video, en digitale kunst: een belangrijk onderdeel van een museum voor actuele kunst.
café-restaurant Gember
De ingehouden architectuur staat in contrast met de hoge ambitie wat betreft de levendigheid van het museum. Het GEM is open van 14.00 uur tot 22.00 uur, het museum experimenteert met de openingstijden en hoopt juist 's avonds een jong publiek te trekken. De ingangshal en het café zijn het kloppend hart van het GEM: lezingen, discussies, performances, optredens, filmvertoningen en boekpresentaties zullen hier plaatsvinden. Het zijn de enige ruimtes die kleur (magenta) en versiering (lampen) hebben meegekregen. Bij de ingang is de kassa omgeven door drie zuilen met daarop de teksten: vraag + aanbod Kunst, vraag + aanbod Partner, vraag + aanbod Werk. De bezoeker kan hier zijn oproep achterlaten of iets van zijn gading vinden. Daarnaast kan café-restaurant Gember, met uitzicht op het Gemeentemuseum van Berlage en de museumvijver, bezocht worden zonder entreegeld te betalen voor het museum. Gember opent om 12.00 uur, handig voor bezoekers die nog niet gewend zijn aan actuele-kunst-openingstijden en voor een gesloten kassa komen te staan.