Feature

KCAP bouwt “Nederlands” in China

KCAP heeft de afgelopen jaren na een paar verloren ontwerpprijsvragen vaste voet aan de grond gekregen in China. De eerst projecten, een gevelontwerp en een gemeenschapshuis, beide in Beijing, zijn het afgelopen jaar opgeleverd.

In 2001 wordt KCAP gevraagd om mee te doen aan een ontwerpprijsvraag voor een satellietstad van Shanghai. In de opdracht wordt uitdrukkelijk gevraagd om een 'Nederlands' ontwerp. In Archis nr 4 2002 vertellen Shiuan-Wen Chu en Ruurd Gietema van KCAP enthousiast hoe ze die prijsvraag verloren. Te veel concept, te weinig symboliek, en nauwelijks herkenbaar 'Nederlands', daar kwam het in grote lijnen op neer. Deze prijsvraag werd gewonnen door een ander Nederlands bureau, Kuiper Compagnons en door een Australisch en Chinees bureau. Direct daarop volgt een tweede kans; dit keer voor een nog grotere satellietstad. En ook deze kans wordt stijlvol verprutst: In een nagesprek blijkt opnieuw dat het gebrek aan symboliek de belangrijkste reden voor het verliezen is geweest.

Je zou denken dat het bureau er na deze ervaringen wel genoeg van had in China. Maar de veerkracht is kennelijk groot. Met een portfolio van negen projecten waarvan er inmiddels twee zijn gerealiseerd heeft KCAP er na de wankele eerste schreden een stevige voet aan de Chinese grond gekregen. Het eerste gerealiseerde project is voor de Nederlandse architectuurpraktijk al even uitzonderlijk als het in twee weken ontwerpen van een complete stad. Een private projectontwikkelaar zocht een 'Nederlands'  architectenbureau voor het gevelontwerp van alle gevels van een 21 hectare groot woninggebied. Het stedenbouwkundig plan, het landschapsontwerp en de plattegronden van de woningen lagen al vast. Het gevelontwerp bestaat uit een 1.5 meter diepe 'behangzone' op basis van een bij uitstek 'Nederlandse' structuur: baksteen. De zone is opgebouwd uit een eerste laag met verschillende kleuren baksteen en een tussenzone met, afhankelijk van het achterliggende woningtype, plaats voor serres, balkons en terrassen. Daarmee wordt over de gehele woonwijk zowel een globale overeenkomst als mogelijkheden voor plaatselijk verschil bereikt. Je zou kunnen zeggen; een combinatie van Chinees-communistische gelijkheid en een Hollands-westerse individualiteit.

Dat het bureau inmiddels ook de Nederlandse 'symboliek' in de Chinese ontwerpen weet te verwerken blijkt ook uit de gevels voor het gemeenschapshuis dat het bureau in dezelfde wijk bouwde. Dit gebouw van 4500 m2 met onder meer zwembadfaciliteiten, horeca, internetcafé, sporthal, crèche, bibliotheek en tennisbanen heeft in de woorden van KCAP de vorm van een 'gewichtsloze bunker'. De rode betonnen gevel is voorzien van enorme reliëfs van 'Hollandse' margrieten en tulpen, respectievelijk 4 en 1,5 meter hoog, een alledaags motief op de schaal van een landmark.

Het opmerkelijke van deze twee projecten is dat het er – voor wie alleen de foto's kent – allemaal erg gewoon en hedendaags Nederlands uitziet. Op de een of andere manier is KCAP er kennelijk toch in geslaagd de Nederlandse architectuurpraktijk van vandaag naar China te brengen, zonder te vervallen in platte historiserende beeldtaal.

Na deze architectonische vingeroefeningen in 'Nederlands' bouwen in China is KCAP inmiddels ook op stedenbouwkundige schaal actief. Het bureau werkt op dit moment aan het Riverside Forum, een multifunctioneel complex met onder meer commerciële ruimten, sport – en horecafuncties. Het Riverside Forum is onderdeel van een masterplan waaraan KCAP werkt voor een woonwijk van 68 hectare in Beijing.