De werf van de eeuw. Zo noemen Antwerpenaren de wegenwerken die de stad de komende jaren in haar greep houden. Na de Leien, Ring, Singel en Kennedytunnel staan nu ook de alternatieve wegen onder druk. Wat moet U weten als U binnenkort richting zuiden cruist of Duvels gaat drinken op de Groenplaats?
Een Piranesisch aandoend netwerk van omleidingen, noodbruggen, kijkfileschermen, illegale wegwijzers, drilboren, takelwagens en te mijden wegen houden Antwerpen momenteel (on)bereikbaar. Terwijl de werkzaamheden in de binnenstad nog niet zijn afgerond, sloot op dinsdag 22 juni de helft van de Antwerpse ring, om een vernieuwing van twee jaar te ondergaan. Maar er volgt meer, in 2006 bouwt Antwerpen een volledig nieuwe ring, inclusief een vierde Scheldetunnel. En dan heb ik het nog niet over het nieuwe Centraal Station en Justitiepaleis. Momenteel is de Antwerpse binnenstad door het opvoeren van de openbare vervoerscapaciteit best te bereiken per trein (4.800 extra zitplaatsen per dag), tram (2.000 extra reiziger per uur) of bus (5.720 extra reizigers per uur). Onder het motto 'Antwerpen blijft bereikbaar, voor wie zich goed informeert' een overzicht van het hoe, wat en waarom van de voornaamste knelpunten. Bespaar U alvast node- en eindeloze kaartdiscussies met copiloten en repetitieve – is het nog ver? – vragen van Uw kinderen. Verbaas hen met Uw kennis ter zake.
de ring
De Antwerpse ring werd in 1969 geopend toen koning Boudewijn de Kennedytunnel inwandelde. Het veertien kilometer lange traject rond Antwerpen werd een hectisch verkeersknooppunt waarop tot enkele maanden geleden dagelijks 210.000 personenwagens en 50.000 vrachtwagens reden. De werken aan de ring zijn onderhoudswerken: het wegdek wordt vernieuwd tijdens de zomermaanden, een periode van mindere economische activiteit en dus minder wagens. De eerste fase loopt van juni tot november 2004, de rijrichting naar Nederland, de tweede van mei tot oktober 2005, richting Gent. In totaal worden dertig kilometer op- en afritten vernieuwd, 170 kilometer riolering nagekeken, 4.000 inspectieputten voor riolering aangebracht, ongeveer 100 hectare wegverharding gelegd en 350.000 ton asfalt gebruikt.
masterplan
De huidige werken, maar ook die in de binnenstad, vormen de kern van het Masterplan Mobiliteit Antwerpen (goedgekeurd door de Vlaamse regering op 15 december 2000) en zijn bedoeld om de leefbaarheid en de mobiliteit in en rond Antwerpen te verbeteren. Het Masterplan is een initiatief van de Vlaamse Overheid, in samenwerking met de stad Antwerpen, de provincie Antwerpen, de NMBS en De Lijn. Totale kostenplaatje: 1,5 miljard euro. Tegen 2010 moet alles klaar zijn. Een belangrijk onderdeel is een wijziging van het verkeersgedrag, gebaseerd op vijf doelstellingen: de leefbaarheid verbeteren, de verkeersveiligheid verhogen, de bereikbaarheid van stad en haven garanderen, de opstoppingen verminderen en zorgen voor een goede vrachtwagenverbinding voor doorgaand verkeer. Cruciaal in het plan is de aanleg van een vierde tunnel onder de Schelde, gepland tussen 2006 en 2010. Tevens moet middels een gigantische brug over het Eilandje de tunnel op de rechteroever worden aangesloten op de bestaande ring, niet ver van het Sportpaleis.
Deze julimaand is zonder twijfel een topmaand voor wegenwerkenspotters. Asfaltwerkers zullen namelijk zeven op zeven de Kennedytunnel onder handen nemen. Volgens dezelfde beurtrol: in 2004 voor de rijrichting Nederland, in 2005 rijrichting Gent. Al het verkeer moet in die zomermaand door één koker, waarbij vrachtwagens niet meer door de tunnel mogen, net als autobussen, motorhomes en auto's met caravan. Zij moeten omrijden langs de Liefkenshoektunnel mét tol, of via de Scheldebrug in Temse. Dat het menens is, blijkt uit de nul tolerantie van de federale politie inzake het tweemeter verbod (breedte van de wagens); ondanks preventief politietoezicht en de extra signalering blijven vooral buitenlandse bestuurders het verbod negeren. Vanaf woensdag 7 juli zullen de preventieve controles overgaan in strenge repressieve acties.
Voor het verkeer dat Antwerpen in wil of er langs wil rijden is voor een zo galant mogelijke oplossing gekozen: de ring wordt door het afsluiten van een aantal op- en afritten een echte snelweg voor doorgaand verkeer. Het meer lokale verkeer verhuist naar de Singel. Een mobiliteitsscheiding die, ondanks het leed, een verbetering van de situatie is. Op die parallelle ring rond Antwerpen worden op vijf van de zestien kruispunten noodbruggen gebouwd, opdat het doorgaand verkeer niet meer hoeft stil te staan bij de verkeerslichten. Op andere kruispunten wordt het kruisen van tegenliggend verkeer verboden, om de stroom wagens niet te stremmen. Voor meer specifieke locale info kunt U het beste onderstaande website raadplegen.
ondertussen…
Het Antwerpse automobilisten (on)geduld wordt ultrarechts geclaimd. Het Vlaams – 'Wij zijn geen grote gelovers in het openbaar vervoer' – Blok, Antwerpens grootste partij, is de 'partij van de automobilist' geworden. Eigen auto eerst, weet U wel. Niet enkel gaat ze buurtcomités stalken die het sluipverkeer willen aanpakken door pleinen kindvriendelijk te maken, maar ze is ook tegen het doortrekken van de tramlijnen naar de perifere delen. Zo'n maatregel bevordert volgens de partij enkel het winkelen buiten de stad. Zo schittert ze andermaal in het zaaien van versplintering, onrust en angst door de werken te analyseren als een monsterlijke bezigheid. Ze hebben daarbij zware kritiek op het gelijktijdig verlopen van alle werken. Daaraan koppelen ze een politieke heksenjacht en willen een parlementaire onderzoekscommissies die in het Vlaams parlement de 'politieke verantwoordelijken voor het debacle' aanduidt. Ook moeten voor hen de werken aan de toegangswegen worden stilgelegd tot de werken aan de Leien en de Ring zijn afgerond. De partij past nu ook hun desintegrerend debat toe op de stedenbouw.
Antwerpen blijft nog enkele jaren in de ban van de infrastructuurwerken. Een verwittigd automobilist is er twee waard en maakt de file de helft zo lang.