Fotograaf Rob ’t Hart reisde samen met een aantal Nederlandse architecten en andere architectuur invloedrijken naar Chicago om deel te nemen aan een symposium over ‘bestendig bouwen’.
Op initiatief van de in Amerika werkende Nederlandse architect René Steevensz (PPKS architects) en het Nederlandse consulaat in Chicago werd op 30 september en 1 oktober een symposium georganiseerd over bestendig bouwen met als doel Amerikaanse architecten te laten kennis maken met de Dutch Experience. Vanuit Nederland waren Martin Aarts (hoofd stedenbouw dS+V Rotterdam), Fer Felder (directeur De Principaal), Frits van Dongen (de Architekten Cie.), Nathalie de Vries (MVRDV), Kees Christiaanse (KCAP), Aaron Betsky (directeur NAi) en ondergetekende uitgenodigd hun visie te geven op ’the Dutch Experience’. Tracy Metz (journalist NRC Handelsblad) trad op als gespreksleider. De organisatie had op driehonderd deelnemers gehoopt, maar uiteindelijk zaten er bijna zevenhonderd in de zaal! Een succes verhaal als dagboek.
Dinsdag 28 september
Rijdend vanaf O’Hara in de zwarte Porsche van René Steevensz doemt onder een Ruisdael-achtige wolkenlucht de skyline van Chicago op. In het hotel ontmoet ik Fer Felder, zijn vrouw en Cor Hersbach van het Nederlandse consulaat. Een hartelijke ontvangst maar er is wat paniek. De organisatie van het symposium had gerekend op 300 mensen, terwijl er ondertussen ongeveer 700 aanmeldingen zijn. Dat betekent dus doorwerken voor de mensen op het consulaat, tot in de kleine uurtjes, om alle kaartjes, badges en dergelijke af te krijgen.
van boven naar beneden: diareekleurige gevels, kunstwerk Jaume Plensa, kunstwerk Anish Kapoor, Frank Gehry’s Jay Pritzker Pavilion, Mccormick Tribune Campus Centre van OMA.
Woensdag 29 september
Om 5 uur al wakker. Ik zie de zon opkomen boven de stad. Sinds mijn laatste bezoek in de winter van 2000 is er ongelooflijk veel gebouwd. De retrosmaak van de almachtige burgermeester Richard M. Daley drukt zijn stempel op de ‘huiden’ van de nieuwe torens: veel diaree kleurige steen. Een verrassing is het Millenniumpark met een fantastisch water/videokunstwerk van de Spaanse kunstenaar Jaume Plensa en een grote getordeerde chromen bol van Anish Kapoor, feitelijk een uitvergrote erytrocyt (rode menselijke bloedcel) waarin de skyline van Chicago zich weerspiegelt. Mooie beplanting van mijn favoriet Piet Oudhof. Frank Gehry’s Jay Pritzker Pavilion is groots, maar vooral de achterzijde laat zien wat façade architectuur is. Al gauw zijn 12 filmrollen vol.
s’ Avonds zijn organisatie en sprekers uitgenodigd bij het steenrijke echtpaar Geraci, dat een appartement van 600 m2 en 600 m2 daktuin bezit in een gerenoveerde oude naaimachinefabriek aan West Hubbard street down town. Het uitzicht op de stad bij ondergaande zon in combinatie met de tinkelende cocktails is bijna niet te verdragen voor een fotograaf.
Donderdag 30 september
Jetlag. De campus van het Illinois Institute of Technology is rijk voorzien van Mies van der Rohe’s, hier wordt het congres gehouden. Tien meter van de conferentiezaal ligt het Mccormick Tribune Campus Centre van OMA. De grote buis om het treinspoor die deel uitmaakt van het gebouw lijkt in eerste instantie bedoeld voor het effect, maar gezien het lawaai van de treinen (Chicago’s treinen zijn erg noisy) een must. Binnen valt pas de genialiteit van het ontwerp op, en het functioneert: een bruisende studentenontmoetingsplaats met vele faciliteiten in een spetterend interieurlandschap.
Het congres begint met een gortdroog verhaal van Peter Land (professor IIT) over de bezonning en belichting van huizen. Basiskennis voor de meeste architecten volgens mij. Een saai en teleurstellend begin. Vervolgens licht René Steevensz zijn twee Nederlandse ontwerpen toe waaronder de Luxor toren in Rotterdam.
’s Middags spreekt de New Urbanism goeroe en oud burgemeester van Milwaukee John Norquist. In een professioneel en vrolijk betoog pleit hij voor terugkeer van Walt Disney dorpjes als bestendige stedenbouw en sneert hij naar Le Corbusier en zijn invloed op architectuurstudenten. Volgens hem dragen de studenten op de campus allemaal de ronde Corbusier bril.
De volgende spreker, Kees Christiaanse, verontschuldigt zich voor het feit dat hij zijn Corbusier bril is vergeten en laat zijn indrukwekkende stedenbouwkundige plannen zien voor onder meer Hamburg en China.
Hierna volgt Samuel Assefa. Een succesimmigrant uit Ethiopië, thans hoofd stedenbouw in Chicago, die zijn sporen heeft verdiend in dezelfde functie in San Francisco. Een bijzonder mens met een moderne visie.
Frits van Dongen en Martin Aarts laten de zaal stil achter na hun presentaties.
Aan het einde van de dag moet ik concluderen dat het programma erg vol was en daardoor weinig ruimte liet voor debat. Eerder uit idealisme dan uit professionalisme georganiseerd, maar alles werd in goede banen geleid door de ervaren en soms strenge Tracy Metz.
’s Avonds een diner in het Mccormick Tribune Campus Centre. In het donker gloeit dit gebouw als een oranje lampion en springen de grafische voorstelling op de glazen deuren bij de entree naar voren. Een prachtig en groots onthaal.
boven: Kees Christiaanse (KCAP), Frits van Dongen (de Architekten Cie.), Martin Aarts (dS+V Rotterdam)
onder: sunset Chicago
Vrijdag 1 oktober
De meeste Amerikaanse architecten laten vrij brave plannen zien. Met uitzondering van Sadhu Johnston, assistent burgemeester Chicago. Hij laat de groene initiatieven van de stad zien. Chicago is voorloper bij de reductie van energie- en waterverbruik in openbare gebouwen, daarnaast is het beleid om veel bomen te planten.
Fer Felder legt uit hoe De Principaal functioneert en laat architectuurpareltjes zien. Nathalie de Vries ontlokt oh’s en ah’s met mijn mooie foto’s waar ik trots naar zit te kijken. Als laatste treedt Aaron Betsky op. Why is Dutch Architecture so good? Na afloop van een staccato toespraak – wat een spreker! – twijfelt niemand meer. Applaus! Hulde!
’s Avonds is er op de Navypier – met een geweldig uitzicht op de skyline – de uitreiking van de AIA Chicago Distinguished Building Award. Weer een gastvrij onthaal met heerlijke witte wijn en diner.
René Steevensz ontvangt een ‘Citation of Merit’ voor het Bos en Lommer Bruggebouw in Amsterdam. Later in het hotel nog even borrelen met alle Nederlandse sprekers. Het Amerikaanse barpersoneel is meester in het maken van cocktails. Frits van Dongen neemt een Caparinia en we toosten op Brazilië, een gedeelde liefde. Daarna stort iedereen in elkaar – van jetlag en moeheid – dus snel naar bed.
Zaterdag 2 oktober
In de zwarte porsche nog even naar René’s 100 jaar oude huis in Glenn Ellen gereden. Een Twin Peaks-achtig dorpje nabij Chicago dat doorsneden wordt door een Amtrakspoor.
Daarna naar huis.