Recensie

DEAF 04: Affective Turbulence: the Art of Open Systems

Gisteren is in de Van Nellefabriek in Rotterdam de zevende editie van het tweejaarlijkse Dutch Elektronic Arts Festival geopend. Een must voor iedereen die op de hoogte wil blijven van de actuele stand van zaken op het gebied van electronische kunst. En – aangezien DEAF altijd maatschappelijke kwesties en de aard van het publieke domein aansnijdt – is het festival ook bijzonder relevant voor ontwerpers.

V2_Instituut voor Instabiele Media, dat DEAF organiseert, richt zich dit keer op de werking van 'open systemen en op het gevoel als essentie van het handelen dat op die systemen inwerkt en ze beïnvloedt.' De maatschappelijke ontwikkelingen van de laatste jaren hebben de euforie over een open samenleving doen omslaan. Sinds 9/11 wordt openheid eerder geassocieerd met gevoelens van onzekerheid en bedreiging, dan met bevrijding. Veel van de bijdragen aan DEAF 04 haken in op actuele culturele, sociale en politieke vraagstukken waarin open en gesloten systemen een rol spelen. Interactiviteit speelt daarbij een grote rol.

Gevoel als motor van het handelen en als cruciale factor voor interactie is het centrale begrip op de tentoonstelling en in het geheel aan muziekperformances, discussies, workshops, conferenties en lezingen dat traditiegetrouw rond DEAF wordt georganiseerd. Theoretisch zal de rol van het gevoel worden besproken tijdens het symposium dat vrijdag en zaterdag onder de titel Feelings are Allways Local wordt gehouden. Onder leiding van Manuel DeLanda wordt er door een groot aantal sprekers gedebatteerd over de vraag hoe lokale systemen en netwerken functioneren in een globaliserende samenleving.

Voor wie dat allemaal wat te zwaar is, DEAF bestaat verder uit een reeks activiteiten met een hoog 'hands on' gehalte. Een bezoek daarom heeft pas zin als je bereidt bent alle zintuigen open te zetten en actief te participeren. Dat geldt natuurlijk voor de verschillende workshops en discussies, maar ook voor de tentoonstellingen en performances. Anders dan veel tentoonstellingen van 'traditionele' kunst, is die participatie van wezenlijk belang voor het begrip van de tentoongestelde installaties en objecten.

Er staat op de tentoonstelling van DEAF geen object waar die deelname niet op de een of andere manier wordt aangemoedigd. Soms is het effect bescheiden, soms indringend en fysiek. De meeste inspanning vraagt de installatie 'Run Motherfucker Run' van Marnix de Nijs. De deelnemer loopt op een brede lopende band en bestuurt daarmee de beelden van nachtelijk Rotterdam op een groot scherm. De lopende band werkt in zekere zin als joystick, door naar voren te lopen versnellen de beelden en ook op het naar links of rechts lopen reageren de beelden. Rennend door de verlaten stadspanorama's krijg je als deelnemer al snel het gevoel slachtoffer te zijn van een achtervolging. Ook mooi is de installatie Gravicells waarbij sensoren de bewegingen van een bezoeker over de vloer omzetten in geluid en licht: wandelen door je eigen zwaartekrachtveld, luisteren naar natuurkrachten. Maar net zomin als het afstandelijk bekijken, heeft het beschrijven weinig zin; dergelijke installaties zijn gemaakt om ze ondergaan.

Voor architecten en architectuurliefhebbers is er extra reden om deze DEAF te bezoeken, aangezien de locatie het voormalige kantoordeel van de beroemde Van Nellefabriek is. Let vooral op het ' happy hour' programmaonderdeel in de 'bonbondoos' op het dak van de fabriek. Iedere avond rond zes uur cocktails ter ere van de 'heroes that keep the systems alive'. Ontmoet een van de nieuwe helden uit het digitale tijdperk en geniet van een prachtig uitzicht over de stad bij avond. Vergeet ook niet de stad in te gaan want ook daar vinden onderdelen van DEAF plaats. Zo is er de tentoonstelling Machining Architecture van NOX in Vivid, worden er onder de titel Open Action Cafe discussies, performances en installaties georganiseerd in de kunstenaars woon-werkruimte Het Poortgebouw, kan er vanuit Museum het Schielandhuis wandelend door de stad worden deelgenomen aan een 4-dimensionaal interactief hoorspel Codex Kodanski, kun je in de Centrale Bibliotheek dankzij The Peoples Portrait een eigen foto op het fameuze beeldscherm van Times Square regelen en…en…..

zie DEAF website.