De Milanese wereldburger en fotograaf Francesco Jodice komt overal. Onlangs verscheen zijn nieuwste publicatie, getiteld ‘What We Want. Landscape as a projection of people’s desires’.
Eerst en vooral willen We op Amerika lijken, dat is de overbekende maar blijvend stuitende conclusie van een aantal foto’s. Dat een heleboel individuen dit niet zomaar accepteren, bewijzen andere foto’s van Jodice. Zij proberen in de marges hun eigen wensen te realiseren in hun eigen stad. Jodice (opgeleid als architect) kiest partij voor de laatste groep. Hij uit zijn ongenoegen met zijn camera en voegt daar statements en stedenbouwkundig onderzoek aan toe. Het treffendst doet hij dat bij een foto uit Vancouver. Een wethouder van die stad legt uit waarom zoveel Hollywoodfilms tegenwoordig in zijn stad worden opgenomen, en meldt en passant even de belangrijkste positieve eigenschap van zijn stad: ‘You can make Vancouver look like anywhere’. De ‘generic city’ heeft een baby, en we noemen haar Vancouver. Dit is de ‘identiteitsloze stad’, de stad die vooral bestaat als decor voor de overbekende Amerikaanse lifestyle-producten.
Identiek
Jodice laat veel meer zien dan Vancouver. Hij reisde de wereld af om te laten zien dat ‘overal’ niet wezenlijk verschilt van ‘bij ons’. Mensen zijn mensen, en als ze invloed uitoefenen op hun eigen leefomgeving, komt daar steeds ongeveer hetzelfde uit. Jodice heeft het in één van de tekstjes over de onophoudelijke herhaling van steeds hetzelfde landschap, op allerlei schaalniveaus. Daarom zit bij het boek ook een wereldkaart, waarop alle gefotografeerde plekken staan vermeld met jaartal erbij. Tijd én plaats worden expliciet gemaakt, net als in Stephen Shores Uncommon Places.
Identiteit
Wat staat er dan precies op de foto’s van Jodice? We zien vaak onverwacht hergebruik zoals een soort garage die in gebruik is als gebedshuis. Een andere foto toont ons een gevangenisterrein, terwijl op de voorgrond, aan de goede kant van de muur, mensen wonen in een al even onleefbaar, militair aandoend barakkencomplex. Het feit dat deze foto is genomen in Napels in Italië, een gerespecteerd EU-land, en niet in Verweggistan, maakt het beeld voor Europeanen nog schokkender. Toch zijn de mensen die daar wonen niet ongelukkig, en dat komt omdat ze zelf betekenis hebben gegeven aan hun woonomgeving. Soms is wat graffiti al genoeg, of het in bezit nemen van de stoep met een verrijdbaar, semi-illegaal restaurant. In Bangkok is dat bijvoorbeeld iedere avond het geval, en de verdiensten van de uitbater zijn twintig maal modaal bij een zevendaagse werkweek. Jodice geeft ons zo een perfect voorbeeld van een weloverwogen, levensgeluk verhogende occupatiestrategie van gewone mensen.
Terloops
De foto’s van Jodice zijn tegenovergesteld aan die van Stephen Shore: Jodice toont ons het alledaagse in het bijzondere, Shore het bijzondere in het alledaagse. Jodices terloopse stijl van fotograferen past hier uitstekend bij, hij fotografeert al die overal ter wereld plaatsvindende bijzonderheden als een toevallige, geïnteresseerde voorbijganger. Shore laat ons dingen zien, waar we al jaren niet meer naar kijken, dingen waarvan we zelfs verleerd zijn dat ze het observeren waard zijn. Jodice raast de wereldbol over om ons dingen te laten zien die we nog nooit gezien hebben, maar die ook bij ons om de hoek hadden kunnen zijn, en deels ook al plaatsvinden. Je moet er alleen naar op zoek. Waar ook ter wereld hebben mensen vergelijkbare dromen, en die proberen ze allemaal op hun eigen manier te vervullen. Zelfs in Vancouver. Die stad mag dan geschikt zijn om voor iedere andere stad ‘stand-in’ te spelen, identiteitsloos kan ze onmogelijk zijn. Er wonen namelijk mensen, en die hebben allemaal een wil, waardoor de stad onophoudelijk verandert, onafhankelijk van wat voor sturing van bovenaf dan ook. Het individu regeert.