Opinie

Leve de helderheid

Vorige week hebben BNA en ONRI de ‘DNR 2005’, voluit ‘De Nieuwe Regeling 2005 Rechtsverhouding opdrachtgever – architect, ingenieur en adviseur’ gepresenteerd aan rijksbouwmeester Mels Crouwel en aan de vertegenwoordiger van de Regieraad Bouw. ArchiNed vroeg Michiel Cohen (Cepezed) om commentaar.

Een ding is zeker, een architect werkt niet alleen. In de nieuwe honorariumregeling DNR is dat eindelijk ook bevestigd. De Nieuwe Regeling. Poëtischer had het niet kunnen worden verwoord. Om eens en voor altijd vast te leggen dat het verleden van de eenzaam ploeterende kunstenaar/ontwerper voorbij is.

Nu was dat al een tijdje het geval. Maar zoals in de meeste vrije beroepen – de term zegt het al – is de mythe standvastig en alom aanwezig. We wilden het eigenlijk niet weten. Ondertussen zijn de eisen aan het realisatieproces van gebouwen behoorlijk gecompliceerder geworden.

De ‘oude’ Standaard Regeling (SR) was nog geen 10 jaar oud en toch een nieuwe regeling? Jazeker, want de SR ging in de basis nog uit van een traditionele, aan de bouwsom gekoppelde, percentageregeling, die impliceerde dat daarmee alles zou worden verricht wat noodzakelijk was. Maar de Energieberekening, het Veiligheid&Gezondheidsplan en de Milieuvergunning dan? En wie nam de verantwoordelijkheid dat de installatie wel in de ruimten zou passen, die daar voor waren gereserveerd? Of voor het feit dat de constructie in de uiteindelijke vorm binnen het detail te realiseren was?

Meestal de architect, als de opdrachtgever geluk had. “Dat hoort toch bij jullie taak?” Maar dikwijls ook niemand. Dan rommelde de aannemer maar wat aan, met als gevolg een merkwaardige verschijning, of een wezenlijke meerprijs.

Het was dus hoog tijd voor een nieuwe regeling voor alle partijen in het ontwerpproces. Want wanneer je niet meer alleen werkt aan een gebouw, dan is het tenminste prettig om te weten wat de anderen doen. En hoe ze het doen. Want alle adviseurs zijn aansprakelijk voor het functioneren van een gebouw. Maar ze zijn dat niet samen, maar ieder alleen voor zijn eigen deel. Dus moeten die delen op elkaar worden afgestemd. En daar schort het nog wel eens aan.

Opdrachtgevers denken dan vaak dat de architect het wel zal doen. Maar die denkt dat de bouwcoördinator het doet, want die coördineert toch? Of niet?

Bij die nieuwe regeling hoort gelukkig ook een lijst van alle werkzaamheden, die nodig zijn om een bouwwerk te realiseren. Dat is een veel langere lijst dan meestal wordt gedacht. En een goede opdrachtgever controleert op die lijst of alles is opgedragen. Zonder lijst is het eenvoudig om iets over het hoofd te zien, met als gevolg dat er onvolledige informatie wordt geproduceerd, die noodlottige gevolgen kan hebben.

En nog belangrijker is het om te weten wat er allemaal niet gedaan wordt. Wie kreeg er eigenlijk nog een volledig honorarium volgens de SR of RVOI? Onder financiële druk zijn er maar weinig oplossings-mogelijkheden.

De eerste optie is economischer werken, maar wat is economisch bij het ontwikkelen van bruikbare prototypes?

Ten tweede minder doen dan de concurrent, zonder dat het opvalt natuurlijk.

En ten derde het werk half te doen in de hoop dat een ander het wel zal oppakken. Dit laatste leidt al gauw tot neerstortende balkons en instortende daken.

Ja, er is nog een mogelijkheid. Innovatief werken. Intelligentie en innovatie in het ontwerp leiden tot een verbeterd en efficiënter bouwproces. Daar is een bredere taakuitvoering voor nodig, die een veelvoud van zijn meerkosten oplevert. Dat vraagt om bredere beheersing van het proces. De Nieuwe Regeling maakt die mogelijkheid zichtbaar. Nu kan een opdrachtgever zijn opdracht duidelijk invullen. Doet hij het niet, dan ligt die verantwoordelijkheid bij hemzelf. Een professionele opdrachtgever kan veel taken zelf doen, een eenmalige laat veel aan zijn adviseurs over.

Met DNR kan een goed gestuurd ontwerpproces de inleiding worden van nieuwe innovatieve gebouwen. Met bestekken waar we ons aan houden omdat ze goed en volledig zijn. Met bouwsommen die niet hoeven te worden overschreden.

Weg met de versnipperde processen. Leve de helderheid.