Laatst stond er weer eentje, een stoelvondeling. Een elegante damesstoel, ze zal een jaar of veertig zijn geweest. Omdat het regende, negeerde ik haar. Veel van dergelijke vondelingen hebben bij mij een nieuw thuis gekregen. Zijn ze gaaf en voldoen ze aan bepaalde stijlkenmerken, dan zijn ze welkom. Wanneer bij thuiskomst echter blijkt dat ze niet voldoen aan het primaire doel, namelijk lekker zitten, dan worden ze meedogenloos op straat gezet.
Bij ARCAM is nog tot het einde van de week de tentoonstelling 'Zo zit dat' te zien. Achttien stoelontwerpen van even zo veel ontwerpers die speciaal voor de gelegenheid een prototype ontwikkelden. Het initiatief ging uit van Stichting Zetel. Deze stichting, in 2002 opgericht, initieert de ontwikkeling van 'stoelconcepten' en beheert deze – de kosten van de ontwikkeling van het prototype zijn overigens voor de ontwerper.
Zetel stelt (delen van) de collectie tentoon op beurzen als de KunstRai en 100% Design, en nu is er een tournee langs lokale architectuurcentra. Deze locaties laten zien waar het zwaartepunt ligt bij Zetel, namelijk in de artistieke kant van het fenomeen 'stoel'. Een enkel prototype wordt in productie genomen, maar het samenbrengen van ontwerper en producent lijkt niet het hoofddoel te zijn.
Voor de expositie bij ARCAM werden interieurontwerpers Rob Eckhardt, Gilian Schrofer en Ronald Hooft en architecten als Juliette Bekkering, Moshé Zwarts, René van Zuuk en Ben van Berkel gevraagd een ontwerp en prototype te maken. Wat er in ARCAM te zien is lijkt een bonte verzameling, toch laten de stoelen zich vrij gemakkelijk categoriseren. De eerste categorie zijn de stoelen die geïnspireerd zijn op bekende ontwerpen uit het verleden. Dan heb je de meerzitters die uitnodigen, soms bijna dwingen, tot communicatie. En tot slot de cocons, alleen op de wereld omringd door je eigen spulletjes.
Stichting Zetel verklaart de onderlinge overeenkomsten als uitingen van de tijdgeest, zonder dit overigens nader toe te lichten. Ook worden er niet veel woorden vuil gemaakt over het hoe en waarom van de verschillende stoelconcepten. Maarten Kloos (directeur ARCAM) zei in zijn openingstoespraak dat hij precies kon aangeven waarom stoel X alleen maar door ontwerper X gemaakt had kunnen worden; stoelen als een representatie van de persoonlijkheid van de ontwerper. Alleen jammer dat deze kennis niet met de bezoeker wordt gedeeld.
Tot slot de zittest. Gelet op de titel van de tentoonstelling 'Zo zit dat' is zitcomfort ook voor stichting Zetel een niet onbelangrijk aspect van een stoel. De enige conclusie die men na de test kan trekken is, dat het ontwerpen van een lekker zittende stoel een vak apart is. Niet alleen moeten de vorm en de verhoudingen juist zijn, ook de materiaalkeuze speelt een belangrijke rol. Dit lijkt een open deur, maar gezien de ervaringen van de zittest is deze opmerking relevant.
Stel dat de stoelen uit de tentoonstelling 'Zo zit dat' als vondelingen op straat stonden, een paar zou ik zeker mee naar huis nemen, maar of het blijvertjes zouden zijn?