Recensie

Tokyo Love Hotels en een gefragmenteerde stedelijkheid

Op vrijdag 17 juni werd op de faculteit Bouwkunde in Delft door Professor Tony Fretton de tentoonstelling ‘Tokyo Love Hotels’ geopend. Deze tentoonstelling is een presentatie van veldonderzoek naar het fenomeen van het Japanse ‘Love Hotel’ en laat aan de hand van foto’s en kaarten de bijzondere betekenis van het ‘Love Hotel’ zien als plek van privacy in het gefragmenteerde stedelijke landschap van Tokio.

Met de tentoonstelling ‘Tokyo Love Hotels’ proberen twee architectuurstudenten van de TU Delft, Max Cohen de Lara en David Mulder (X-M-L), aan de hand van foto’s en kaarten  de bijzondere eigenschappen van de Japanse, stedelijke cultuur uit te leggen. Het fenomeen Love Hotel komt direct voort uit deze stedelijke cultuur van het dichtbevolkte Tokio, waarin een strikte scheiding bestaat tussen intimiteit en het dagelijkse bestaan. Door de hoge grondprijzen van Tokio wonen de stedelingen veelal in kleine woningen. Jonge mensen kunnen het zich vaak niet veroorloven om voor hun huwelijk een eigen woning te kopen of huren en blijven dus lang thuis wonen. Bovendien is het een feit dat ook binnen gezinnen intimiteit (liefkozing) veelal is uitgesloten. Het fenomeen Love Hotel is dus ontstaan door het gebrek aan intimiteit in zowel het verdichte openbare als private domein. Een Love Hotel richt zich op het per uur verhuren van kamers waar verliefde mensen elkaar kunnen ontmoeten en fungeert daardoor als vrijplaats buiten de strakke hiërarchie van de samenleving en de hectiek van de stad. De kamers zijn niet enkel bedoeld voor het bedrijven van liefde, maar zijn vaak van alle gemakken voorzien om simpelweg tijd door te brengen met je geliefde. Anonimiteit is hierbij de belangrijkste factor en die is terug te vinden in de discrete manier waarop de hotels ontsloten zijn.

Cohen de Lara en Mulder bezochten en fotografeerden talloze Love Hotels en onderzochten de manier waarop deze in de stedelijkheid van Tokio hun plaats hebben gekregen. De tentoonstelling is als een abstracte kaart van Tokio vormgegeven. De bezoeker bevindt zich voor even midden in één van de dichtstbevolkte steden ter wereld. Boven zijn hoofd is een onregelmatig web van staalkabels gespannen dat refereert aan de vele elektriciteitskabels die doorgaans het straatbeeld van Tokio domineren.

Over de vloer schiet een lange, ononderbroken, groene streep die de Yamonote-lijn, de drukste treinlijn van Tokio met meer dan 4 miljoen reizigers per dag, weergeeft. Vijf witte panelen die op verschillende plaatsen vlak boven de groene lijn zijn gehangen geven metrostations aan. Het beeldmateriaal is gegroepeerd rond deze vijf stations, de ‘centra’ van de tentoonstelling. Grote panelen, die opgehangen zijn aan de staalkabels, bevatten prachtige, kleurrijke foto’s die beelden tonen van exterieurs (straten), interieurs (hotelkamers) en opvallende details (dildoautomaat). Terwijl men van het ene naar het andere station reist, verandert het karakter van de beelden. Elk centrum blijkt, gelet het wisselende karakter van de Love Hotels, zijn eigen identiteit te hebben.

Vierde element van de tentoonstelling is de gefragmenteerde tekst die verdeeld is over de centra. De tekst biedt per tekstdeel algemene informatie over de Japanse stedelijke cultuur en kan daardoor in elke willekeurige volgorde worden gelezen.

De ordering van de installatie is bedoeld om inzicht te geven in de bijzondere stedelijkheid van Tokio. Deze conditie laat zich nooit als geheel begrijpen, maar is opgebouwd uit een veelheid van centra zonder een duidelijke hiërarchie. Dit is volgens de organisatoren het fundamentele verschil met de Europese stedelijkheid, waarin altijd duidelijke fysieke en culturele centra te herkennen zijn.

Cohen de Lara en Mulder hebben zo op een gevatte wijze het hoofdthema van de tentoonstelling, het Love Hotel, een plaats binnen de context van de Japanse hoofdstad gegeven. Het is fascinerend om stil te staan bij dit onderwerp omdat juist dit soort zeer specifieke elementen van groot belang zijn bij het begrijpen van een, in dit geval stedelijke, cultuur. De Love Hotels blijken een enorme bron te zijn voor sociale analyses. Het herkennen van het belang van zulke specifieke elementen is de kracht van deze tentoonstelling.